Artikel 40 van de Digitaledienstenverordening bevat verplichtingen voor VLOP’s en VLOSE’s met betrekking tot het verlenen van toegang tot gegevens en onderzoek. VLOP’s en VLOSE’s dienen met name erkende onderzoekers toegang tot gegevens te verlenen met het oog op onderzoeksprojecten naar systeemrisico’s.
Deze status van ‘erkend onderzoeker’ onder de Digitaledienstenverordening, voor een specifiek onderzoek, moet worden aangevraagd bij de digitaledienstencoördinator van het land van vestiging van de betreffende VLOP of VLOSE. Onderzoekers kunnen evenwel hun aanvraag ook indienen bij de digitaledienstencoördinator van de lidstaat van de onderzoeksorganisatie waarbij zij zijn aangesloten.
Onderzoekers moet aantonen dat zij aan elk van de volgende voorwaarden voldoen:
- zij zijn aangesloten bij een onderzoeksorganisatie;
- zij zijn onafhankelijk van commerciële belangen;
- hun aanvraag vermeldt de financiering van het onderzoek;
- zij zijn in staat de specifieke gegevensbeveiligings- en vertrouwelijkheidsvereisten van elk verzoek in acht te nemen en persoonsgegevens te beschermen;
- hun aanvraag toont aan dat de toegang tot de gegevens en de aangevraagde termijnen noodzakelijk en evenredig zijn voor het doel van hun onderzoek, en dat de verwachte onderzoeksresultaten zullen bijdragen tot opsporen, vaststellen en begrijpen van systeemrisico’s;
- de geplande onderzoeksactiviteiten zullen worden uitgevoerd voor het opsporen, vaststellen en begrijpen van systeemrisico’s;
- zij verbinden zich ertoe hun onderzoeksresultaten binnen een redelijke termijn na de voltooiing van het onderzoek kosteloos openbaar te maken.
Als onderzoekers niet langer aan deze voorwaarden voldoen kan de status als erkend onderzoeker ook opnieuw worden ingetrokken.
De aanvraag moet via het Data Access Portal worden ingediend bij een digitaledienstencoördinator. Onderzoekers verbonden aan een Belgische onderzoeksorganisatie kunnen hun aanvraag dus op twee manieren laten versturen:
- Optie 1: ofwel rechtstreeks naar de digitaledienstencoördinator van het land waar de VLOP of VLOSE gevestigd is,
- Optie 2: ofwel eerst naar de Belgische digitaledienstencoördinator BIPT, waarna het BIPT of een andere Belgische bevoegde autoriteit (VRM, CSA of Medienrat) een eerste beoordeling uitvoert. Daarna wordt de aanvraag doorgestuurd naar de digitaledienstencoördinator van het land waar de VLOP of VLOSE gevestigd is.
Onderzoekers die een aanvraag willen doen om erkend te worden voor een specifiek onderzoeksproject, vinden op de BIPT-webpagina 'Erkende onderzoekers' welke stappen ze daarvoor moeten ondernemen.