1.1.1. Contentleveranciers

Radioprogramma's bestaan uit een combinatie van originele redactionele bijdragen en muziek. Op regelmatige tijdstippen wordt er ook reclame uitgezonden.

1.1.1.1. Redactionele bijdragen

Radio is vaak sterk verticaal geïntegreerd in het eerste deel van de productketen. Meestal worden de uitzendingen live vanuit de studio’s van de radio-omroeporganisaties verzorgd door medewerkers die in dienst zijn van de radio-omroepen of worden vooraf opgenomen bijdragen in het programma geïntegreerd.

Een belangrijke component van de redactionele bijdragen betreft de nieuwsuitzendingen waarvoor radiojournalisten instaan. 

In 2012 zijn er volgens de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) 2.301 geregistreerde Vlaamse beroepsjournalisten actief waarvan 688 omroepjournalisten. Dit is een stijging ten opzichte van 2011 waar er 2.205 geregistreerde Vlaamse beroepsjournalisten waren en 687 omroepjournalisten.

1.1.1.2. Muziek

Muziek kan gezien worden als een belangrijke “grondstof” voor de aanmaak van radioprogramma’s.

Er dient door de radio-omroepen betaald te worden voor de uitzending van muziek, onder de vorm van auteursrechten (via onder andere SABAM - de Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers) en de billijke vergoeding voor de uitvoerders en producenten.

Met een aantal leveranciers van radiosignaaltransmissiediensten (bv. de kabel) heeft SABAM rechtstreekse afspraken over vergoedingen die worden betaald om aan de auteursrechtelijke verplichtingen te voldoen.

Ten slotte moeten ook bepaalde categorieën uitbatingen die voor publiek toegankelijk zijn (zoals horecazaken, winkels, beoefenaars van vrije beroepen, organisatoren van evenementen,…) een vergoeding betalen aan auteurs en uitvoerders.

De wettelijke basis hiervoor werd vastgelegd in de Wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten. De modaliteiten die hiervoor gelden worden gepubliceerd in het Staatsblad.

Hoewel muziek in veel programma’s het merendeel van de zendtijd vult, zijn de auteurs van oordeel dat het bestuderen van de economische logica die schuilt achter de aanmaak van muziekopnamen buiten het opzet van dit rapport valt.  

1.1.1.3. Reclame

Een derde soort inhoud van radio-omroep betreft reclameboodschappen.

De verkoop van reclameruimte zorgt voor het merendeel van de inkomsten van de particuliere radio-omroepen en ook de openbare omroep wordt gedeeltelijk gefinancierd met reclame-inkomsten.

Het decreet betreffende de radio-omroep en televisie van 27 maart 2009, gewijzigd bij het decreet van 13 juli 2012 (hierna het Mediadecreet), somt een aantal regels op betreffende radioreclame.

Het Mediadecreet bepaalt dat radioprogramma’s onderbroken mogen worden voor reclame. Daarbij moet rekening worden gehouden met de natuurlijke pauzes in het programma. Er mag geen afbreuk worden gedaan aan de rechten van de rechtenhouders. Radio-uitzendingen van religieuze erediensten, godsdienstige en levensbeschouwelijke programma’s en journaals mogen niet worden onderbroken voor reclame. Net voor of net na kinderprogramma’s mag geen radioreclame voor alcoholhoudende dranken worden uitgezonden.

Radioreclame, zelfpromotie uitgezonderd, moet duidelijk herkenbaar zijn en moet kunnen worden onderscheiden van redactionele inhoud. Radioreclame moet met akoestische middelen van andere onderdelen van het programma worden gescheiden. Voor afzonderlijke radioreclamespots gelden aparte regels.

Wat de radioreclame voor de Vlaamse openbare zender VRT  betreft, is in de beheersovereenkomst met de Vlaamse Overheid een regeling ten aanzien van deze opbrengsten vastgelegd. Het bedrag van de radioreclame is beperkt tot een jaarlijks te indexeren plafond van  40,9 miljoen euro, maar anderzijds is een gegarandeerde minimumgrens bepaald (= 90% van het plafond).

De aanmaak van reclamespots gebeurt door reclamebureaus, in productiestudio’s of rechtstreeks in de (lokale) radiostudio.

De commercialisering gebeurt ofwel via een interne reclameregie, zoals het geval is bij de meeste lokale radio’s, ofwel via onafhankelijke ondernemingen die de externe regie verzorgen.

Hieronder vindt u een overzicht van de reclameregies van landelijke en regionale omroepen. De Vlaamse Audiovisuele Regie (VAR) verzorgt de regie van de verschillende zenders van de Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie[2]. IP Plurimedia verzorgt de externe regie van een aantal private radio-omroeporganisaties zoals radio Nostalgie en Topradio.