Bijlage 25 : Plan VRT Nieuws en onderzoek (SD17)

VRT Nieuws en onderzoek

VRT Nieuws vindt journalistiek onderzoek van bijzonder belang. Nieuws mag zich niet beperken tot het volgen van agenda’s van instellingen en belangengroepen. Meer dan ooit is er behoefte aan diepgravende bijdragen die kritische analyses maken van belangrijke maatschappelijke fenomenen of die wantoestanden blootleggen. VRT nieuws wil ook op dat vlak toonaangevend zijn en  onderzoek uitbouwen op radio en televisie en online.

Onderzoek en Panorama  

VRT Nieuws maakt in het programma Panorama (Canvas) minstens tien lange reportages die onder de noemer onderzoeksjournalistiek vallen. Gebeurtenissen,  fenomenen of ontwikkelingen op verschillende maatschappelijke gebieden worden tegen het licht  gehouden en uitgediept. De reportage die uit het onderzoek voortkomt verandert of stuurt het beeld bij dat bestaat bij de doelgroep van diezelfde gebeurtenissen, fenomenen of ontwikkelingen.

Panorama heeft een kernredactie. Journalisten van andere nieuwsdienstredacties worden aangemoedigd om een voorstel in te dienen dat tot een onderzoeksreportage kan leiden. Als een voorstel rijp wordt bevonden voor uitwerking, wordt de journalist in kwestie vrijgesteld op zijn redactie en  tijdelijk gedetacheerd naar de Panoramaredactie. Die periode is lang genoeg om zorgvuldig aan onderzoek te kunnen doen en de reportage tot een kwaliteitsvol einde te brengen.  

Onderzoek buiten Panorama

Onderzoek binnen de nieuwsdienst mag zich niet beperken tot Panorama. Ook andere programma’s doen op regelmatige basis  aan onderzoek.

Ook het Journaal en het Radionieuws hebben de opdracht om aan onderzoek te doen en nieuws te brengen dat zich onderscheidt van de dagelijkse nieuwsstroom. Journalisten worden aangespoord om op het terrein van hun specialisatie regelmatig onthullend nieuws te brengen dat zorgvuldig is gecheckt. Een plan wordt geïmplementeerd waarbij een aantal journalisten op dag- en weekbasis wordt vrijgesteld met de specifieke opdracht om nieuws naar boven te brengen dat niet op de agenda staat.

Ter Zake stelt journalisten vrij om aan onderzoek te doen. De journalist wordt aangemoedigd om een voorstel te formuleren en wordt daarna vrijgesteld om zijn eerste aanwijzingen en zijn bronnen  grondig te checken en uit te werken in een reportage, eventueel aangevuld met een studiogast. Hetzelfde gebeurt bij de duidingsprogramma’s van de radio, De Ochtend en Vandaag.

Koppen op Eén is systematisch en structureel  op zoek naar nieuwsverhalen die onder de noemer onderzoek vallen. De eindredacteur van het programma heeft aandacht voor dergelijke verhalen en  geeft journalisten de kans om onderzoeksreportages uit te werken die passen binnen de missie van het programma.

Het magazine Volt dat zich concentreert op consumentennieuws en maatschappelijk debat heeft een wekelijkse rubriek waarin een onderzoekreporter zich anoniem op het terrein begeeft en wantoestanden blootlegt. Ook in andere rubrieken doet Volt wekelijks aan onderzoek. Zo worden beweringen in reclameboodschappen getest op hun waarheidsgehalte.

Onderzoek en online

Deredactie.be speelt haar rol als medium voor de  verspreiding van de onderzoeksjournalistieke bijdragen en  ook in het  aankondigen en opvolgen ervan. Op termijn moet de nieuwsdienst ten volle de mogelijkheden gaan benutten die het medium biedt voor onderzoeksjournalistiek. Het wordt met name mogelijk dossiers te brengen op maat van het publiek : de nieuwsgebruiker met meer interesse en voorkennis dan gemiddeld kan extra informatie opvragen. In een eerste stap krijgt de digitale nieuwsgebruiker toegang tot bijkomende informatie die bijvoorbeeld een reportage van Panorama niet heeft gehaald.  

Organisatie

Op termijn wordt  de oprichting overwogen van een cel die zich specifiek bezighoudt met onderzoek en niet agenda gebonden nieuws. Die cel levert toe aan de verschillende media en programma’s, van Panorama tot het Journaal. In een eerste fase  ligt het initiatief binnen één redactie. Die zorgt voor de spin off naar de andere media en programma’s.  

Onderzoek en opleiding

De nieuwsdienst stimuleert journalisten om opleidingen te volgen met betrekking tot onderzoeksjournalistiek. Speciale aandacht gaat naar het verwerven van bekwaamheid in datajournalistiek, het op zoek gaan naar nieuwswaardige informatie in grote datasets of door datasets met elkaar te verbinden. Ook hierin heeft online als medium een grote rol te spelen. Medewerkers worden gestimuleerd om thematische en vaktechnische  opleidingen te volgen die onderzoek kunnen faciliteren.

Deontologie

Onderzoek gebeurt ten allen tijde met respect voor de deontologische code van de nieuwsdienst. Anoniem filmen kan alleen als het maatschappelijk belang van het onderwerp buiten discussie staat, als het nieuws op geen andere wijze kan worden verworven en met respect voor de privacy van de betrokkenen. Het gebeurt alleen na expliciete goedkeuring van de hoofdredactie.