SD 2.1. Informatie | De VRT is de garantie op onpartijdige, onafhankelijke en betrouwbare informatie en duiding
In een snel internationaliserende mediaomgeving met een overaanbod aan informatie, is de publieke omroep de garantie op onpartijdige, onafhankelijke en betrouwbare informatie en duiding. Betrouwbaarheid is geen verworvenheid, maar een blijvend aandachtspunt. VRT investeert in onafhankelijke en kwaliteitsvolle journalistiek. Kernwaarden daarbij zijn: betrouwbaar, kwalitatief, accuraat, onafhankelijk van politieke partijen en drukkingsgroepen, vrij van commerciële belangen, onpartijdig en diepgaand.
2.1.1. Investeren in onafhankelijke, betrouwbare en kwaliteitsvolle journalistiek
2.1.1.1. VRT Nieuws biedt internationale duiding in minstens 1 wekelijks programma op TV, 1 wekelijks programma op radio en een aparte sectie op VRTNWS.be of Canvas.be
VRT NWS besteedde dagelijks aandacht aan internationale nieuwsverhalen. Op televisie gebeurde dat in Het journaal, Karrewiet en in de duidingsmagazines Terzake en Vranckx. Op Radio 1 kwam het buitenland dagelijks aan bod in de duidingsprogramma’s De ochtend en De wereld vandaag. Op Vrtnws.be werd buitenlands nieuws gebundeld in een aparte rubriek, met context en duiding bij internationale gebeurtenissen in de vorm van artikels, uitlegvideo’s en podcast-reeksen zoals Vranckx & Byloo (over de ruime internationale actualiteit) en Björn in the USA (over Amerika).
De reeks Tussen oorlog en leven (Eén) liet Vlaamse mensen in Irak, Syrië en Somalië kennismaken met het dagelijkse leven in oorlogsgebied. De eeuwige oorlog (Canvas) ging in diezelfde drie landen op zoek naar de oorzaken van die langdurige conflicten. Een zomer als geen andere (Canvas) onderzocht de gevolgen van de coronacrisis in een aantal Europese landen.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.1.2. VRT Nieuws maakt minstens 10 diepgravende, onderzoeksjournalistieke reportages per jaar
De VRT investeerde in onderzoeksjournalistiek, onder meer met het duidingsmagazine Pano op Eén.
Pano bracht 15 diepgravende reportages (norm: 10) over de grote thema’s die alle Vlamingen een spiegel moeten kunnen voorhouden. Pano wil focussen op sterke, menselijke beeldverhalen maar evengoed harde onderzoeksjournalistiek. Het brengen van eigen verhalen én nieuws is prioriteit.
Het focuste daarbij vooral op de coronacrisis, met onder meer reportages over desinformatie tijdens de crisis, over de verdwenen strategische voorraad mondmaskers en de manier waarop het virus zich snel kon verspreiden na de krokusvakantie. Daarnaast waren er reportages over andere onderwerpen, zoals problemen bij De Lijn en bij het Fonds voor medische ongevallen, over woningen in Vlaanderen die niet aangesloten waren op de riolering en over Instagram-netwerken waarop jongeren berichten deelden over zelfverwonding, eetstoornissen en zelfmoord. De reportages werden op Vrtnws.be aangevuld met extra informatie en gedeeld via de sociale media.
Ook andere programma’s, zoals Terzake, brachten onderzoeksjournalistieke reportages, bijvoorbeeld over de levering van kwalitatief slechte mondmaskers aan ons land en een gebrek aan zuurstofapparaten voor bewoners van sommige woonzorgcentra.
Een overzicht van de onderzoeksjournalistieke reportages met het duidingsmagazine Pano wordt gegeven in bijlage 1.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.1.3. De Vlaming vindt het informatieaanbod van de VRT betrouwbaar. De VRT bevraagt jaarlijks de betrouwbaarheid van haar informatieaanbod op basis van een transparante en representatieve methode
De VRT vroeg in haar Vertrouwensbarometer onderzoek bij Vlaamse mediagebruikers of en in hoeverre ze vertrouwen hadden in het informatieaanbod van de VRT.
2020 was een nieuwsrijk jaar, vooral door de impact van de coronacrisis op de Vlaamse samenleving en de wereld, maar ook door onder meer de federale regeringsvorming, de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten en de Black Lives Matter-beweging. De nieuwsbehoefte van de Vlamingen was groot.
De publieke omroep kwam daaraan tegemoet, zoals blijkt uit de bereikcijfers van VRT NWS in 2020 en het grote vertrouwen dat de mediagebruiker had in de VRT als nieuwsbron. 72,6% van de Vlamingen had (veel) vertrouwen in het nieuwsaanbod op VRT-radio, 75,4% in het nieuwsaanbod op VRT-televisie en 71,4% in Vrtnws.be. Geen enkele Vlaamse nieuwsbron haalde een hoger vertrouwenscijfer (bron: Ipsos. Het onderzoeksbureau bevroeg tussen 12 en 18 oktober 2020 1.848 Vlamingen van 16 jaar en ouder).
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.1.4. VRT Nieuws voert haar opdracht uit op een deontologisch verantwoorde manier. De VRT laat de onpartijdigheid van haar aanbod onderzoeken door onafhankelijke deskundigen. De resultaten daarvan worden besproken met de programmacharterraad, de manager beroepsethiek, de deontologische adviesraad en de Raad van Bestuur.
Beroepsethisch kader
De openbare omroep is onafhankelijk en redactioneel verantwoordelijk voor zijn aanbod. VRT NWS beschikt over instrumenten om zichzelf te reguleren, zoals Het redactiestatuut van de VRT-nieuwsdienst met inbegrip van de deontologische code voor de journalisten van de VRT, de deontologische adviesraad, De tien richtlijnen voor onpartijdigheid, De gedragscode voor het onlineinformatie-en duidingsaanbod en De tien geboden voor sociale media. VRT NWS onderschrijft de Code van de Raad voor de journalistiek.
Het redactiestatuut van de VRT-nieuwsdienst met inbegrip van de deontologische code voor de journalisten bij de VRT garandeert dat VRT-journalisten onafhankelijk kunnen werken, los van commerciële, groeps-, persoonlijke en politieke belangen. Het statuut bundelt ook de deontologische richtlijnen voor de journalisten. De drie pijlers van die deontologische code zijn goede trouw, nauwkeurigheid en onpartijdigheid.
Het beroepsethisch kader wordt bewaakt door het college van hoofdredacteurs van VRT NWS en de deontologische adviesraad.
Ook de nieuwsombudsman van de VRT waakt over de journalistieke beroepsethiek en verantwoordelijkheid bij VRT NWS. Hij toetst reacties van het publiek af aan Het redactiestatuut, De tien richtlijnen voor onpartijdigheid en de Code van de Raad voor de journalistiek. Hij behandelt beroepsethische klachten en geeft workshops aan redactiemedewerkers. Hij geniet daarbij het vertrouwen van de deontologische adviesraad.
Opleiding en bewustwording
De adviesraad gaf alle medewerkers van VRT NWS gezamenlijk deontologische tips via e-mail over deze onderwerpen: omgaan met karikaturen tijdens carnaval, het tonen van privacygevoelige informatie, de betrouwbaarheid van enquêtes en peilingen, het tonen van Mohammedcartoons en het conflict in Nagorno-Karabach.
31 medewerkers van VRT NWS volgden een opleiding “beroepsethiek in de praktijk”.
Een apart overzicht van de deontologische tips is opgenomen in bijlage 2.
Adviezen
De deontologische adviesraad is bevoegd om “gevraagd of ongevraagd deontologisch advies te geven aan de algemeen hoofdredacteur en/of de hoofdredacteurs” (artikel 21 van Het redactiestatuut met inbegrip van de deontologische code voor de journalisten van de VRT).
In 2020 formuleerde de deontologische adviesraad 91 informele adviezen, tegenover 142 in 2019. Het verschil is te verklaren door de coronacrisis, waardoor het aantal journalistieke onderwerpen verminderde en dientengevolge ook het aantal mogelijke aanleidingen voor advies. Minder adviezen werden gegeven over externe (cumul)opdrachten van journalisten of medewerkers, aangezien zij minder gevraagd werden voor minder evenementen als gevolg van de coronacrisis. Daarnaast gaf de deontologische adviesraad twee formele adviezen: één in het kader van een klachtenprocedure tegen een collega en één over het inzetten van een collega die beroepshalve mogelijk met haar partner in contact kon komen.
Klachten
De nieuwsombudsman ontving in 2020 een kleine 13.000 mails. (5500 in 2019.) Daar waren opvallend minder klachten bij en meer suggesties, getuigenissen en felicitaties. Dat heeft alles te maken met de coronacrisis die zorgde voor een heel andere interactie met het publiek.
Het aantal klachten die gericht zijn aan de ombudsman van de VRT-nieuwsdienst nam toe met 94,1%, hoewel het relatieve aandeel ten opzichte van het totaal aantal contacten afnam van 70,0% in 2019 naar 59,2% in 2020.
Met name tijdens de eerste coronapiek heeft het ombudsteam met man en macht gewerkt om zo veel mogelijk vragen van het publiek te beantwoorden. Vaak werd doorverwezen naar [email protected] maar even vaak werd in de vele artikels op de website van VRT NWS gezocht naar concrete antwoorden. Suggesties en getuigenissen werden dagelijks doorgegeven aan de redactie en de redactie heeft er meer dan ooit gebruikt van gemaakt.
De klachtencoördinator, de nieuwsombudsman, de voorzitter van de programmacharterraad, een vertegenwoordiger van de juridische dienst en de manager beroepsethiek bespraken minstens wekelijks samen de beroepsethische klachten van mediagebruikers. Ze bekeken en evalueerden ook de antwoorden op die klachten vooraleer ze werden verstuurd.
Elke klacht kreeg een antwoord met een toelichting of een verantwoording bij gecontesteerde gebeurtenissen, keuzes of beslissingen. Indien bleek dat de VRT of haar medewerkers een fout hadden gemaakt, dan werd die fout toegegeven met verontschuldigingen, en zo mogelijk rechtgezet.
Het gegrondheidspercentage lag op 9,1%. Dat is lager dan de 17,68 % van 2019. Toch zijn er evenveel klachten als gegrond verklaard, maar het percentage is lager omdat er veel meer klachten zijn binnengekomen. Lang niet alle klachten waren dus terecht. Selectieklachten zijn intussen de grootste groep, maar slaan zelden op een aanwijsbare inbreuk op het redactiestatuut.
De coronacrisis maakte het moeilijk voor de nieuwsombudsman om opleiding of workshops te geven op de vloer. Fysiek contact was niet mogelijk. Maar ook de zeer grote werkdruk, zowel bij het nieuwsombudsmanteam en op de redactie zelf, zorgde ervoor dat er geen ruimte was voor opleiding.
De reacties van het publiek werden geregeld besproken met de hoofdredactie, presentatoren, de eindredacteurs en de themaverantwoordelijken.
De nieuwsombudsman publiceerde een twintigtal columns. Hij was regelmatig te gast in De zevende dag.
Voor meer details verwijzen we naar het VRT Klachtenrapport 2020 dat VRT publiceert op haar bedrijfswebsite.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.1.5. De VRT rapporteert in haar jaarverslag over het onpartijdigheidsbeleid en eventuele bijsturingen
VRT NWS waakt over de onpartijdigheid van haar berichtgeving en duiding. Het is een van de kernwaarden van de VRT-journalistiek. De nieuwsredactie van de VRT behandelt iedereen op een gelijke manier, en is voor iedereen even kritisch. Die onpartijdigheid is van belang bij de selectie van de onderwerpen, de gasten die aan bod komen en de manier waarop verslag wordt uitgebracht over een bepaald onderwerp.
De onpartijdigheid van VRT NWS wordt in de praktijk bewaakt door de hoofdredactie. Het is haar verantwoordelijkheid om de kwaliteit, de ethiek en de onpartijdigheid van het journalistieke werk te beoordelen en te sturen. De hoofdredactie baseert zich daarvoor op het mediadecreet, Het redactiestatuut met inbegrip van de deontologische code voor de journalisten bij de VRT en De tien richtlijnen voor onpartijdigheid. Zij kan ook advies vragen aan de deontologische adviesraad.
Burgers of belanghebbenden die vragen hebben bij de beroepsethiek of de onpartijdigheid van bepaalde uitzendingen of artikels kunnen een klacht indienen bij de nieuwsombudsman. Die beoordeelt de klachten en brengt verslag ervan uit aan de hoofdredactie en de gedelegeerd bestuurder van de VRT. Ook aan de Vlaamse ombudsman wordt gerapporteerd over de klachtenbehandeling. De nieuwsombudsman gaat bij gegronde klachten rechtstreeks in gesprek met presentatoren en journalisten, in overleg met de hoofdredactie. De nieuwsombudsman evalueert publiekelijk het werk van de redactie via columns, interventies in De zevende dag en op radio.
In 2020 kreeg de nieuwsombudsman minder klachten over het thema ‘partijdigheid’. Dat gold zowel voor het absolute aantal (668 in 2020 tegenover 729 in 2019) als voor het relatieve aandeel (9,2% van alle klachten in 2020 ten opzichte van 18,6% in 2019). In 2020 werden 33 partijdigheidsklachten gegrond verklaard, tegenover 73 in 2019.
De VRT liet in 2020 een onafhankelijk onpartijdigheidsonderzoek organiseren door de Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Antwerpen. Het onderzoek maakte deel uit van de afspraken in de beheersovereenkomst tussen de VRT en de Vlaamse overheid (2016-2020). Een soortgelijk onderzoek vond eerder plaats in 2015 en leidde toen tot 10 richtlijnen voor onpartijdigheid.
Het nieuwe onderzoek onderzocht de onpartijdigheid van de VRT-nieuwsdienst aan de hand van diverse methodologieën. Enerzijds was er een vergelijkende analyse van het VRT-journaal en het VTM-Nieuws van 19 uur in de loop der jaren, met een focus op de (politieke) actoren die aan bod kwamen. Daarnaast vergeleek het onderzoek de VRT-aanpak van drie actuele gebeurtenissen in 2020 met die van andere Vlaamse media: de dood van Jozef Chovanec als gevolg van politiegeweld, het federale regeerakkoord en de brand in het Griekse vluchtelingenkamp van Moria. De onderzoekers interviewden ook journalisten en het publiek over onpartijdigheid en de manier waarop de VRT over de vermelde casussen had bericht.
Uit het onderzoek bleek dat VRT NWS een evenwichtig beeld gaf van de maatschappij. De keuzes die VRT NWS maakte, waren heel gelijklopend met die van de andere Vlaamse media.
De belangrijkste conclusies van de inhoudsanalyse was dat de verdeling van de aandacht voor de verschillende politieke partijen bij de VRT nagenoeg identiek is aan andere media en dat er geen sprake is van een uitgesproken over- of ondervertegenwoordiging van bepaalde actoren in het VRT-nieuwsaanbod. Uit het onderzoek bleek dat bij de VRT doorgaans meer diverse actoren (vaak experts) en dus ook meer diverse standpunten aan bod kwamen. Ze werden op een meer evenwichtige manier gebracht. Anderzijds focuste de VRT vaak op politici, en regeringsleden in het bijzonder, terwijl middenveldactoren minder belicht werden, met name in de duidingsprogramma’s. De interviews met journalisten en de mediagebruikers maakten duidelijk dat de journalistieke benadering van onpartijdigheid en de perceptie daarvan door het publiek niet altijd overeenstemmen.
De onderzoekers formuleerden op basis van hun conclusies ook aanbevelingen, onder meer:
- Er zou meer aandacht moeten gaan naar ‘woordvoerders’ van de burger in duidingsprogramma’s. Daarbij mogen stemmen uit het maatschappelijk middenveld niet over het hoofd worden gezien.
- VRT NWS zou een transparantie over en verantwoording van de redactionele keuzes moeten geven. Dat moet helpen om de kloof te verkleinen tussen de journalistieke visie op onpartijdigheid en de publieke perceptie ervan.
- De coördinatie tussen de verschillende duidingsprogramma’s zou moeten verbeterd worden.
- De nieuwsdienst zou er naar moeten streven om meer door te verwijzen naar het volledige aanbod van VRT NWS over een bepaald onderwerp. Zo kan vermeden worden dat het publiek dat maar een deel kan zien of horen, de indruk krijgt dat een bepaald bericht of programma partijdig of eenzijdig is.
De hoofdredactie van VRT NWS nam deze aanbevelingen ter harte en nam initiatieven om eraan tegemoet te komen.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.1.6. De VRT evalueert twee keer per jaar de kwaliteit van haar informatieaanbod
De evaluatie van de kwaliteit van het informatieaanbod in het kader van de Beheersovereenkomst 2016-2020 valt uiteen in twee aspecten: functionele kwaliteit en publieke kwaliteit.
Functionele kwaliteit
De functionele kwaliteit wordt voornamelijk gemeten aan de hand van bereik en waardering.
Het bereik van de informatieprogramma’s wordt op dagelijkse basis opgevolgd en gerapporteerd. Meer specifiek bereikten de verschillende journaaluitzendingen op VRT-Televisie per dag gemiddeld 1.987.954 Vlamingen (of 32,9% van alle Vlamingen ouder dan 4 jaar) dit was vorig jaar 1.749.894 Vlamingen (of 28,9% van alle Vlamingen ouder dan 4 jaar). Op weekbasis bereikten deze programma’s 60,3% van de Vlamingen (was 58,3% in 2019 )
De nieuwsuitzendingen op VRT- radio bereikten dagelijks gemiddeld 2.689.348 Vlamingen of 47,6% van alle Vlamingen ouder dan 12 jaar.
In 2020 waren er dagelijks gemiddeld 960.009 unieke browsers voor de nieuwssite (website en app samen) tegenover 550.714 in 2019. Van alle browsers raadpleegden er in 2020 op dagbasis 637.104 rechtstreeks de website (tegenover 335.936 in 2019) en 323.224 deden dat via de app (tegenover 214.778 in 2019).
De totale waardering van de informatieprogramma’s van VRT bedraagt net als vorig jaar 8.1. De hoogste waardering gaat naar het jaaroverzicht – 2020, Het nieuwe normaal en naar Pano, beiden goed voor 8,4.
De klachten over de nieuwsdienst werden eerder in dit document reeds besproken.
Publieke kwaliteit
De publieke kwaliteit van het informatieaanbod wordt gemeten aan de hand van ethische kwaliteit en maatschappelijke impact.
Ethische kwaliteit
Deze verantwoordelijkheid berust bij de hoofdredactie, die bevoegd is voor de ethische kwaliteit. Zoals in de voorgaande doelstellingen beschreven is er als het ware een permanente evaluatie door de hoofdredactie en de deontologische adviesraad. Sinds 2016 communiceert de deontologische adviesraad reeds het aantal adviezen op maandbasis aan de manager beroepsethiek voor haar maandrapport aan het directiecollege van de VRT. De Vertrouwensbarometer geeft dan ook goede scores voor het informatieaanbod van de VRT: 72,6% van de Vlamingen had (veel) vertrouwen in het nieuwsaanbod op VRT-radio, 75,4% in het nieuwsaanbod op VRT-televisie en 71,4% in Vrtnws.be. Geen enkele Vlaamse nieuwsbron haalde een hoger vertrouwenscijfer.
Maatschappelijke impact
Naast de algemene analyse van de publieke meerwaarde en maatschappelijke impact (waar het informatieaanbod deel van uitmaakt, cf. infra), meet de VRT de impact van het informatieaanbod door het uitvoeren van ad-hoc opdrachten die zich rond belangrijke gebeurtenissen van de nieuwsdienst situeren.
In 2020 ging specifieke aandacht naar de impact die VRT met haar informatie aanbod had tijdens de Corona crisis. Zo werd zowel in maart, april als mei onderzocht hoeveel Vlamingen in contact kwamen met het informatieaanbod van VRT omtrent de Corona crisis. Daarnaast werd ook gepeild naar de betrouwbaarheid van deze informatie.
Verder werd ad hoc onderzoek gedaan naar nieuws op sociale media.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.1.7. De VRT rapporteert bereikcijfers voor radio, televisie en online apart en dit in afwachting van een continue, technologieneutrale meting van bereik
Het Centrum voor Informatie over de Media (CIM) had in 2020 een televisiemeting, een radiometing en een online-meting, waardoor er in de markt enkel bereikcijfers per platform (ie. radio, televisie, online) beschikbaar zijn en bijgevolg er ook geen totaal bereikcijfer beschikbaar is.
Een crossmediaal meetsysteem dat continu het bereik van media-aanbod meet op verschillende platformen, was eind 2020 in Vlaanderen nog niet beschikbaar. Een dergelijk systeem moet de brug slaan tussen het traditionele gebruikersonderzoek en een analytische aanpak voor digitale mediaplatformen. Het zou toelaten om een beter beeld te krijgen van het mediagedrag van de Vlamingen, wat voordelig zou zijn in de “strijd” met internationale mediaspelers. De VRT wil met de hulp van een crossmediaal meetsysteem haar aanbod afstemmen op de evoluerende behoeften en verwachtingen van de mediagebruikers.
De VRT onderzocht in 2020 welke samenwerkingen mogelijk zijn om deze nieuwe meetmethode te realiseren. Zij pleit er voor om zo veel mogelijk Vlaamse mediaorganisaties daarbij te betrekken. Dat zou het vergelijkingskader immers verhogen en het financieel meer haalbaar maken. Verschillende gesprekken werden daartoe gevoerd, onder andere met de regionale televisieomroepen. Dat leidde tot het indienen van een projectvoorstel bij het Programma Innovatieve Overheidsopdrachten van de Vlaamse overheid dat het nadien goedkeurde. De VRT zal initiatief blijven nemen om binnen de mediasector draagvlak voor dit systeem te creëren.
De VRT kiest er in tussentijd voor om één keer per jaar een totaalbereikstudie uit te voeren bij meer dan 2.000 Vlamingen.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.2. De VRT draagt bij tot geïnformeerd burgerschap
2.1.2.1. De VRT organiseert twee keer per jaar structureel overleg met de vertegenwoordigers van erkende levensbeschouwelijke strekkingen
In de Beheersovereenkomst 2016-2020 kreeg de VRT de opdracht om in haar aanbod aandacht te besteden aan levensbeschouwing. Dat doet ze in overleg met de levensbeschouwelijke organisaties. Op die manier draagt ze bij aan een pluralistische samenleving waar andere levensvisies met openheid en respect worden benaderd.
De VRT pleegde op 12 juni en 15 december structureel overleg met de levensbeschouwelijke organisaties (norm: 2). Dat overleg brengt een VRT-delegatie samen met vertegenwoordigers van de verschillende in Vlaanderen erkende levensbeschouwingen: de islamitische, de Israëlitische, de niet-confessionele of vrijzinnige, de orthodoxe, de protestantse en de rooms-katholieke. Een vast agendapunt is een overzicht van het levensbeschouwelijke aanbod door de VRT zowel op radio, tv als online.
Religie en levensbeschouwelijke onderwerpen kwamen in 2020 aan bod in diverse programma’s en verschillende platformen.
- Televisie: onder meer in uitzendingen van erediensten, De inzichten, Durf te vragen, Down the road op Eén; De afspraak, Nachtwacht, Kinderen van de Holocaust, Vijf jaar hier op Canvas.
- Radio: onder meer in uitzendingen van erediensten, Touché, Bruggenbouwers, De wereld van Sofie en Interne keuken op Radio 1; Pompidou, Berg & dal en De liefhebber op Klara.
- Online: in de rubriek Levensbeschouwing op VRT NU en Vrtnws.be; in de podcasts Kant en klaar en Maand van de filosofie van Klara.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.3. Nieuws aangepast aan verschillende doelgroepen
2.1.3.1. Elk aanbodsmerk brengt een informatieaanbod , aangepast aan de doelgroep van het merk
Vanaf de voorjaarslockdown verruimden alle VRT-merken hun regulier nieuwsaanbod. De journaaluitzendingen op Eén duurden langer. Met extra journaals bij de persconferenties over de overheidsmaatregelen, werden de Vlamingen direct én met duiding geïnformeerd. Het journaal van 19 uur op 27 maart bereikte zo 1.748.370 Vlamingen. Enkel het afscheid van Martine Tanghe kon dit nog overtreffen. Vrtnws.be verdubbelde zijn dagelijks bereik tot bijna 1 miljoen bezoekers per dag. Pano leverde keer op keer onthullende onderzoeksjournalistiek die leidde tot publiek debat. Om de twijfelende Vlaming te helpen, investeerde VRT NWS in de rubriek CHECK die foutieve (corona)berichten weerlegde.
De radio- en televisienetten brachten nieuws op maat van hun eigen doelpubliek. Zo kon de VRT een informatieaanbod aangepast aan elke doelgroep garanderen en tegelijk daarmee zo veel mogelijk Vlamingen bereiken.
- Eén richtte zich met zijn nieuws- en duidingsprogramma’s op een breed publiek. Elke dag bood het merk vier nieuwsuitzendingen: Het journaal van 13 uur, VRT NWS update omstreeks 18 uur, Het journaal van 19 uur en Het journaal laat. Extra journaals werden uitgezonden wanneer de (corona)actualiteit dat vroeg. Eén bracht ook duidingsprogramma’s: Villa politica (politieke verslaggeving), Pano (onderzoeksjournalistiek), De markt (sociaaleconomische thema’s) en De zevende dag (politieke en maatschappelijke actualiteit). De talkshow Vandaag belichtte onderwerpen uit de actualiteit. Over vijf jaar onderzocht samen met diverse mensen of hun verwachtingen van vijf jaar voordien waren uitgekomen.
- Canvas bood achtergrond en duiding bij de actualiteit: reportages en interviewsin Terzake, debatten en opinies in De afspraak en een terugblik op de politieke week in De afspraak op vrijdag. Het reportageprogramma Vranckx focuste op buitenlandse onderwerpen. Het debatprogramma Nachtwacht ging dieper in op een aantal actuele thema’s.
- Ketnet bracht binnen- en buitenlands nieuws op kindermaat in het jeugdjournaal Karrewiet (op weekdagen) en De week van Karrewiet (in het weekend). Karrewiet had een subsite op Ketnet.be, een eigen app en een YouTube-kanaal met dagelijks nieuwe reportages.
- Radio 1 zette als actuazender in op nieuws- en duidingsprogramma’s. Om het uur bood de zender nieuwsbulletins, en tijdens de ochtend- en avondspits ook korte updates op het halfuur. Het dagelijkse duidingsprogramma De ochtend werd op zaterdag “verrijkt” met een meer beschouwend politiek gesprek. In de vooravond was er van maandag tot vrijdag De wereld vandaag. Beide programma’s kregen geregeld extra edities of langere uitzendingen, onder andere bij de persconferenties van het Overlegcomité over de coronapandemie. VRT NWS bracht samen met Radio 1 Verkiezingsnacht bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
- Radio 2 had dagelijks gedifferentieerde nieuwsuitzendingen tussen 6 en 19 uur. Met het oog op het grote publiek lag de focus vormelijk op verstaanbaarheid en helderheid, en inhoudelijk op “menselijk en tastbaar” nieuws. Radio 2 bracht ook eigen nieuwsuitzendingen per regio.
- MNM bood elk uur een eigen nieuwsbulletin. Die waren zowel naar inhoud als naar vorm op maat van jongeren. MNM kon zo zijn doelpubliek op een laagdrempelige manier over de coronapandemie en de beschermende maatregelen informeren. Het Instagram-nieuwskanaal NWS NWS NWS van VRT NWS werd geïntegreerd in het eigen Instagram-kanaal van MNM.
- Studio Brussel bracht elk uur nieuwsupdates met eigen nieuwsstemmen en op het half uur extra duiding tijdens de spitsuren.
- Klara bood naast nieuwsbulletins dagelijks een overzicht van de perscommentaren. Dat werd uitgezonden om 7.30 uur en 9 uur en was beschikbaar via de app van VRT NWS.
Om jongeren online beter te bereiken, zette VRT NWS in 2020 verder in op de kanalen die zij het meest gebruiken, en dan vooral op Instagram. Het aanbod van NWS NWS NWS, het Instagram-nieuwskanaal voor jongeren, werd uitgebreid. Daarbij ging aandacht naar interactie en communityvorming, met inbreng van gebruikers, vragen en debat. NWS NWS NWS introduceerde ook nieuwe aanbodvormen, zoals “videosliders”, “infosliders” en nieuwe uitlegformaten. Het aantal volgers van NWS NWS NWS verviervoudigde van 26.113 eind 2019 tot 117.232 eind 2020.
Extra inspanningen werden geleverd om samen met andere merken van de VRT, zoals MNM en Studio Brussel, “moeilijkere” thema’s helder tot bij een jonger publiek te brengen.
De netoverschrijdende informatie-opdracht wordt ingevuld door VRT NWS. VRT N(ieu)ws geeft prioritair en multimediaal aandacht aan de basisopdracht informatie en heeft een evenwaardig aanbod op radio, televisie en online. Bijlage 3 bevat een overzicht van de nieuwsuitzendingen per dag en per net in 2020 (gemiddeld in minuten per dag).
Het volume nieuwsuitzendingen per dag nam voor de meeste kanalen toe in 2020 ten opzichte van 2019. Bij de radio steeg het totale nieuwsvolume met 3,2% van 2.888 uur 31 minuten in 2019 tot 2.981 uur 4 minuten in 2020. Bij televisie was er een stijging met 15,9% van 946 uur 57 minuten in 2019 naar 1.097 uur 17 minuten in 2020. De stijgingen waren het gevolg van de verhoogde berichtgeving wegens de coronacrisis.
Betrouwbare berichtgeving is essentieel voor VRT NWS. De nieuwsdienst spoort daarom foutieve informatie op die veel Vlamingen heeft bereikt en tracht die te weerleggen. In 2020 heeft VRT NWS het aantal factchecks op haar website en in de app fors verhoogd. In de rubriek Check werden foute beweringen, geruchten en nepnieuws gecheckt. Zo werden meer dan 100 factchecks gepubliceerd in verband met de coronacrisis. Ongeveer 1,3 miljoen Vlamingen bekeken samen ruim 2 miljoen keer een Check-coronabericht. In de loop van het jaar werd het Check-label uitgebreid naar radio, televisie en sociale media. Omdat over corona veel foutief nieuws circuleerde op Facebook, lanceerde VRT NWS in de chatfunctie van zijn Facebookpagina een ‘coronabot’. Deze geautomatiseerde chatpartner stuurde de gebruikers op hun vraag de meest recente ‘checks’ van coronaberichten. VRT NWS werkte in 2020 aan een voorstel om de krachten te bundelen met andere Vlaamse mediabedrijven in de strijd tegen desinformatie (plan deCheckers), wat voorlopig nog niet tot een sectorbreed akkoord heeft geleid.
VRT NWS brengt informatie die correct, volledig en eerst is, en dit voor heel Vlaanderen (alle leeftijden en alle achtergronden). Daarnaast brengt VRT Nieuws meer dan toegankelijke informatie: ook context, inzicht en betrokkenheid, en dit gediversifieerd en gedifferentieerd per platform. Sporza levert daarbij een vast sportblok in de (hoofd)journaals op televisie en in de radiojournaals. Sporza geeft ook achtergrondinformatie bij sportgebeurtenissen en gebeurtenissen in de sportcontext (zoals dopinggebruik). Als er voldoende sportactualiteit is en de VRT beschikte over de betrokken uitzendrechten, dan zond Eén op zondagmiddag Sporza op zondag uit. Daarin ging aandacht naar tal van sporten. Het merk bracht daarnaast de rechtstreekse verslagen, en biedt tenslotte online sportactualiteit en duiding via de website sporza.be en apps.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.3.2. De VRT bereikt met de totaliteit van haar informatieaanbod op weekbasis minstens 75% van de bevolking
Het wekelijkse bereik van het totale informatieaanbod nam toe van 79,7% van de Vlaamse bevolking (16 jaar en ouder) in 2019 tot 82,6% in 2020 (norm 75%). Het weekbereik bij de 16-24 jarigen bedroeg 78,6% in 2020 (ten opzichte van 71,6% in 2019).
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.
2.1.3.3. De VRT voorziet in een Engels-, Frans- en Duitstalig informatieaanbod voor anderstaligen met interesse in Vlaanderen
Voor anderstaligen met interesse in Vlaanderen, had VRT Nieuws een Engels-, Frans- en Duitstalig informatieaanbod met respectievelijk Flandernews.be, Flandreinfo.be en Flanderninfo.be. Dat aanbod werd gerealiseerd door eigen redacties. De keuze van de artikels voor deze subsites van VRTNws.be gebeurde met het oog op het specifieke doelpubliek (vb. data over de sitebezoeken, achtergrond, kennis van institutioneel landschap, etc.).
In 2020 publiceerde Vrtnws.be 22.775 berichten. De anderstalige VRT-nieuwssites verspreidden samen 9.934 berichten. De Engelstalige nieuwssite: 3.093 berichten, de Franstalige: 3.740 en de Duitstalige: 3.101.
De performantiemaatstaf blijkt hiermee behaald te zijn.