3.4.1 Vlaanderen in de wereld

3.4.1.1         Radio

Over het algemeen blijft het bereik van de Vlaamse radio-omroeporganisaties beperkt tot het Vlaamse grondgebied. De Persgroep dat Qmusic in augustus 2005 in Nederland lanceerde, vormt hier een uitzondering op. Ondertussen is Qmusic een vaste waarde geworden in Nederland.

Sinds 1 januari 2012 worden de uitzendingen van Radio 1 (wereldwijd) en Radio 2 (Europa) via satelliet verspreid. Voorheen zond de VRT onder de benaming Radio Vlaanderen Internationaal via de korte golf specifiek op (Vlamingen in) het buitenland gerichte programma’s uit. Alle VRT-radionetten zijn ook via het internet wereldwijd te horen.

3.4.1.2        Televisie

De meeste Vlaamse televisiebedrijven richten zich op de eigen regio. Toch bestaan er enkele uitzonderingen die zich ook tot kijkers buiten Vlaanderen richten.

Studio 100 richtte verschillende buitenlandse dochterondernemingen op in Europa. In 2008 nam Studio 100 EM Entertainment in Australië over waardoor o.a. het productiehuis “Flying Bark Productions”, dat zijn producties richt op kinderen, onderdeel werd van Studio 100 nv. Ondertussen is het als eerste Vlaamse productiehuis ook actief in Amerika. “Het huis Anubis” is een voorbeeld van een productie van Studio 100 die internationale successen boekte.

In 2017 nam Studio 100 een meerderheidsbelang in het Duitse beursgenoteerde M4e, dat onder andere de distributeur is van Nijntje.[313] Ook kocht Studio 100 het Amerikaanse Little Airplane Productions, een ontwikkelaar van tv-formats voor kinderen, en richtte zich daarmee op de Amerikaanse markt. Begin mei 2018 kondigde Studio 100 aan dat het met drie nieuwe formats, die ook rond nieuwe figuurtjes zullen draaien, naar de Chinese markt trekken. Daarbij wil het bedrijf vooral samenwerken met lokale producenten.

Een aantal van de formats die door Vlaamse productiehuizen bedacht werden, worden ook in andere landen op televisie gebracht. Een voorbeeld is “Gevoel voor Tumor”, waarvan de uitzendrechten verkocht werden aan NPO en de internationale distributeur Red Arrow, of de tv-serie “De 13 Geboden” van De Persgroep Publishing/Medialaan. Deze productie van het productiehuis Menuet komt in het najaar 2018 pas op het scherm in Vlaanderen, maar werd in Groot-Brittannië reeds uitgezonden. Chaussée d’Amour, een productie in opdracht van Telenet en Vier, werd verkocht aan een tiental landen

Nadat in het voorjaar van 2017 Beau Séjour (productiehuis deMENSEN) wereldwijd ontsloten werd op Netflix[314], volgt in 2018 Tabula Rasa (productiehuis Caviar) dit voorbeeld.[315] Eind 2017 raakt ook bekend dat Netflix voor het eerst investeert in een Vlaamse serie, namelijk Undercover en dit in samenwerking met het productiehuis De Mensen, Dutch Filmworks en VRT. Na de lineaire uitzending op één, zal de serie door Netflix-abonnees wereldwijd bekeken kunnen worden.[316]

Vlaamse productiehuizen zijn ook steeds vaker actief over de ‘taal’grens. Zo is er de Nederlands-Belgische thrillerserie Grenslanders, een samenwerking tussen het Belgische productiehuis Eyeworks en zijn Nederlandse collega Column Film, die te zien zal zijn op respectievelijk de VRT dan wel AvroTros en de VRT.[317] Het Vlaamse productiehuis Walking the Dog en het Nederlandse Submarine werken momenteel aan een reeks verfilmingen van de kinderboekenreeks Vos en Haas. De filmpjes zullen te zien zijn op Ketnet, maar werden ook al verkocht aan het buitenland.

In maart 2011 werd The New Flemish Primitives, een nieuw distributiebedrijf van Vlaamse formats, opgericht. Het heeft als doel aanspreekpunt te zijn voor de promotie en verkoop van Vlaamse formats in het buitenland. Daarnaast is Flanders Image, sinds 2003 een onderdeel van het VAF, sinds de jaren negentig het agentschap dat zich bezighoudt met de export van Vlaamse audiovisuele werken. Op de website van Flanders Image vindt u een jaarlijks overzicht van de Vlaamse formats die verkocht werden aan het buitenland.[318]

Daarnaast zorgt de tax shelter, een fiscale regeling die investeringen in de productie van audiovisuele werken aanmoedigt door een belastingvrijstelling, ervoor dat Vlaamse mediabedrijven meewerken aan voornamelijk Europese coproducties. Een recent voorbeeld is de fictiereeks 'Baptiste', een spin-off van het bekende en veelbekeken 'The missing'. De dramareeks wordt gecoproduceerd door de BBC, Eén en het Brusselse CZAR Film & TV.

De Vlaamse reclameregies voor televisie zijn niet echt actief buiten het Vlaamse grondgebied, met uitzondering van Transfer. Sommige omroepen hebben wel activiteiten in Wallonië, zo zenden Studio 100 en Dobbit TV uit in Wallonië. Via het exclusief contract met Proximus (vanaf 2018) versterkte Studio 100 zijn aanwezigheid in Wallonië. Daarnaast zorgt de verhuis van Kanaal Z naar de gebouwen van Videohouse dat de redacties van Kanaal Z Nederlandstalig en Franstalig samengevoegd werden. Daardoor zullen ze nu vlotter reportages en interviews gaan uitwisselen.[319]

De VRT is leverancier van ongeveer een derde van de programma’s (in alle genres) van het Beste van Vlaanderen en Nederland (BVN), de publieke satellietzender voor Nederlandstaligen in het buitenland. BVN zendt sinds 2016 ook via live streaming uit. Begin 2017 ging de nieuwe beheersovereenkomst van start opdat de VRT hieraan zal meewerken tot eind 2020.

Bij de Belgische bedrijven die instaan voor de omroepsignaaltransmissie van televisie in Vlaanderen, ontplooit Proximus voornamelijk telecomgerelateerde activiteiten in een tiental landen (bv. Telindus France). Telenet nam in 2017 SFR Belux over en breidt dus zijn kabelvoetafdruk uit in Brussel, een deel van Wallonië en Luxemburg.

3.4.1.3        Geschreven pers

De Vlaamse uitgevers zijn al enige tijd actief in het buitenland of op de Franstalige markt in België.

De Persgroep en Mediahuis zijn het meest actief in Nederland. Ze zijn er zelfs de twee grootste uitgevers. Ze bezitten samen bijna 90% van de Nederlandse dagbladmarkt.

De Persgroep bezit – via haar Nederlandse dochter ‘De Persgroep Nederland’ - de Nederlandse dagbladen De Volkskrant, Het Parool, Trouw en AD. Daarnaast heeft ze zeven regionale kranten en ruim tweehonderd huis-aan-huisbladen in haar bezit.

De Persgroep is ook eigenaar van de Deense mediagroep Berlingske Media. Deze mediagroep beheert o.a. dagbladen, weekbladen, nationale en lokale radiozenders en digitale platformen.

2017 was het jaar van de grote doorbraak van Mediahuis in Nederland.

Het had in 2015 reeds NRC Media overgenomen en werd zo eigenaar van NRC Handelsblad, de ochtendkrant nrc.next en verschillende digitale varianten.

Door de transfer van verschillende producten en belangen van Corelio en Concentra in de joint venture, is Mediahuis sinds 2017 eigenaar van Concentra Media Nederland. Binnen deze onderneming zijn enerzijds Media Groep Limburg (regionale kranten De Limburger en Limburgs Dagblad) en anderzijds A&C Media (huis-aan huisbladen) te vinden. Mediahuis neemt het belang van Concentra over, die vooraf het belang van de Limburgse investeringsmaatschappij LRM in Concentra Media Nederland overgekocht had.

Eind 2017 investeerde Mediahuis 1,5 miljoen euro in een Nederlands matchingplatform voor freelancers, Jellow.[320]

Ten slotte kocht Mediahuis in 2017 de Telegraaf Media Groep (TMG). Deze omvat naast de krant De Telegraaf ook Metro, verschillende regionale kranten, de tijdschriften Privé, Vrouw, AutoVisie en verschillende online platformen.

Op die manier is Mediahuis, na De Persgroep, de tweede grootste uitgever in Nederland geworden.

Roularta Media Group is dan weer zeer aanwezig in Wallonië. Het merendeel van haar tijdschriften heeft een Franstalige tegenhanger die in Wallonië wordt verspreid (Knack/Le Vif, Trends/Tendances etc.).

Roularta was tien jaar actief op de Franse markt. In 2015 verkocht het echter al haar Franse magazines en websites aan het Franse mediabedrijf Altice.

In Nederland en Duitsland is Roularta Media Group uitgever van Plusmagazine. In Duitsland brengt het ook heel wat magazines gericht op ouders, kinderen en jongeren uit.[321]

In 2016 haalde Roularta twee grote printcontracten binnen. Zo zal het drie jaar lang de helft van de Europese oplage van het Britse magazine The Economist drukken. Roularta zal eveneens de Franstalige versie van het blad Playboy drukken.

In 2017 nam Roularta het Nederlandse magazine Landleven over.

3.4.1.4        Internet

De media-activiteiten via het internet van de Vlaamse bedrijven gericht op het buitenland gaan hand in hand met hun activiteiten in andere mediavormen. Zo hebben de buitenlandse magazines, kranten, radiostations en/of televisiekanalen die in het bezit zijn van Belgische mediabedrijven vaak elk eigen websites.

Daarnaast valt te vermelden dat De Persgroep in Nederland eigenaar is van de websites Autotrack.nl, Hardware.info, Intermediair.nl, NationaleVacaturebank.nl, Tweakers.nl, en Sportnieuws.nl.

Mediahuis heeft via De Telegraaf Media verschillende websites in haar bezit. In 2018 stootte ze het Nederlandse online platform GeenStijl af.

Proxistore, waarin Roularta iets meer dan een derde van de aandelen bezit, doet in verschillende landen (België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Canada, VS …) aan lokale online display advertising via geolocation.

Newsmonkey heeft sinds begin 2016 een Franstalige website gericht op Franstalig België.



[313] Jan De Schamphelaere, De Tijd, “Studio 100 doet overname in Duitsland”, 25 januari 2017.

[314] De Morgen, “’Beau Séjour’ eerste Vlaamse reeks op Netflix”, 25 februari 2017.

[315] De Morgen, “Nu al op Netflix, straks een Hollywood-remake”, 15 maart 2018.

[316] Het Laatste Nieuws, “Vlaanderen krijgt eigen Netflix-reeks”, 23 november 2017.

[317] Trends, “Telecomoperatoren proberen Netflix en co te counteren”, 7 maart 2018.

[318] Het Nieuwsblad, “Vos en Haas maakt via Ketnet sprong naar internationale tv-carrière”, 29 juni 2018.

[319] Ring Tv, “Kanaal Z en Ringtv zijn voortaan buren”, 3 juli 2018.

[320] Mediaspecs, ‘Mediahuis investeert 1,5 miljoen euro in Nederlands matchingplatform voor freelancers’, https://www.mediaspecs.be/mediahuis-investeert-15-miljoen-euro-nederlands-matchingplatform-freelancers/, 5 oktober 2017.

[321] De activiteiten in Nederland en Duitsland gebeuren in een joint venture met Bayard.