3.1.3.3 Analyse op basis van populariteitscijfers
3.1.3.3.1 Dagbladen
Uit de studie van Digimeter uit 2015 blijkt dat 31,5% van de Vlamingen dagelijks de gedrukte krant ter hand neemt voor zijn nieuwsgaring. Dit is een daling van 5,9% ten opzichte van de vorige studie uit 2014. Als we de cijfers opgesplitst per leeftijdscategorie bekijken, zien we dat vooral de oudste leeftijdscategorieën nog regelmatig een krant lezen. Bij Vlamingen jonger dan 40 jaar ligt het dagelijks lezen van de gedrukte krant echter onder de 20%.[130]
Op digitaal vlak scoren de nieuwssites van de kranten wel weer goed. 68,9% van de deelnemers aan het onderzoek van Digimeter had de laatste maand een nieuwssite geraadpleegd. Een digitale krant was minder populair: slechts 28,9% had de laatste maand een digitale krant gelezen.[131]
De populariteit van de dagbladen wordt verder in twee stappen besproken. Ten eerste worden de verkoopcijfers van de kranten en tijdschriften bestudeerd. Dit gaat zowel om de gedrukte versie als de digitale versie van de krant. Vervolgens wordt de populariteit besproken van de website, de sociale mediapagina’s en de apps die bij een krant of tijdschrift horen.
3.1.3.3.1.1 Betaalde verspreiding en oplage
Het CIM geeft oplage- en verspreidingscijfers voor zowel de gedrukte als de digitale versies van de dagbladen. De abonnees die bij hun gedrukte krant gratis toegang krijgen tot de digitale versie van de krant, rekent het CIM enkel bij de gedrukte exemplaren. De CIM maakt ook het onderscheid tussen verkoop als onderdeel van een abonnement of losse verkoop.
Het CIM geeft enerzijds de cijfers zoals de pers ze aangeleverd heeft (verklaard op erewoord) en de cijfers zoals ze deze zelf daarna heeft gecontroleerd (echtverklaard). Over het algemeen verschillen deze cijfers niet zo heel erg. Op het moment van redactie van dit rapport waren de echtverklaarde cijfers voor de dagbladen van Mediahuis (De Standaard, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg) voor 2015 nog niet beschikbaar. Voor deze kranten zijn het dan ook cijfers verklaard op erewoord die in aanmerking genomen zijn.
In Figuur 67 wordt de evolutie van de betaalde verspreiding van de kranten voor de periode 2011-2015 visueel voorgesteld. De verkoop van de kranten Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg zit in dalende lijn. De verkoop van de ‘kwaliteitskranten’ De Tijd, De Morgen en De Standaard daarentegen bleef gelijk of steeg in de afgelopen vijf jaar. Uit de grafiek wordt duidelijk dat de digitale verkoop hierin een doorslaggevende rol speelt.
Figuur 67 toont immers dat de verkoop van gedrukte kranten voor alle titels in dalende lijn zit. Als we de evolutie sinds 2011 beschouwen, dan zijn De Tijd en De Morgen de grootste dalers met respectievelijk 23% en 16% minder verkochte gedrukte kranten in 2015 t.o.v. 2011. Het Laatste Nieuws en De Standaard verkochten in 2015 7% minder papieren kranten dan in 2011 en zijn de minst sterke dalers.
De Standaard, De Morgen en De Tijd kunnen echter dankzij een stijgende digitale verkoop de dalende gedrukte verkoop compenseren. De Tijd verkoopt meer dan 30% van haar kranten enkel digitaal. Bij De Morgen is dit in twee jaar tijd gestegen van 5% tot 26% van haar totale betaalde verspreiding. Op die manier verkopen de drie kwaliteitskranten méér kranten in 2015 dan in 2011. De populaire titels (Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg) verkopen minder digitale kranten en hun totale betaalde verspreiding is dan ook gedaald over de afgelopen vijf jaar. De digitale poot kan de daling van de papieren verkoop niet opvangen.
Figuur 67: Betaalde verspreiding kranten 2011-2015 - tekstuele beschrijving figuur 67
Bron:VRM op basis van CIM
Figuur 68 maakt naast het aandeel digitaal-print ook de verhouding tussen abonnement en losse verkoop aanschouwelijk. Zo zien we dat het aandeel losse verkoop van gedrukte dagbladen voor alle titels jaar na jaar afneemt. Ook digitaal is de losse verkoop niet zo belangrijk. De Vlaming kiest meer en meer voor een abonnementsformule, zowal online als offline. De categorie ‘derden’ bestaat uit exemplaren “betaald door een derde, waarvoor een betaalde factuur van minimum 50% van de tariefprijs opgesteld is, en die al dan niet compensaties inhoudt onder de vorm van publiciteitsruimte, ruilen, sponsoring...”[132] Het gaat bijvoorbeeld om exemplaren die op beurzen of door trein- of vliegtuigmaatschappijen worden verspreid.
Figuur 68: Betaalde verspreiding kranten 2011-2015 : abonnement vs losse verkoop - tekstuele beschrijving figuur 68
Bron: VRM op basis van CIM
In Figuur 69 wordt de verdeling van marktaandelen van de verschillende dagbladen voorgesteld op basis van de betaalde verspreiding voor 2013, 2014 en 2015. Hoewel de kranten afzonderlijk wisselende resultaten hebben geboekt, blijkt dat er zich zo goed als geen wijzigingen hebben voorgedaan in de onderlinge verhouding. Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad hebben opnieuw de sterkste posities. De Standaard blijft de derde grootste krant. De Tijd is de kleinste krant in Vlaanderen.
Als we de verhouding Mediahuis – De Persgroep bekijken, dan is deze al drie jaar stabiel. De vier kranten van Mediahuis (De Standaard, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg) zijn samen goed voor 59% van de betaalde verspreiding in België. De Persgroep (De Morgen, Het Laatste Nieuws en De Tijd, hoewel deze laatste een joint-venture is van De Persgroep en Rossel) heeft de overige 41% van de markt in handen.
Figuur 69: Marktaandelen betaalde verspreiding per titel 2013-2015 - tekstuele beschrijving figuur 69
Bron:VRM op basis van CIM
Ten slotte is er nog de gratis krant Metro. In Figuur 70wordt het marktaandeel weergegeven voor de oplages van de verschillende titels, waarbij Metro ook wordt opgenomen. Dan zien we dat Metro (we beschouwen enkel de Nederlandstalige versie) 10% marktaandeel heeft op vlak van oplages. Oplages gaan echter enkel over de gedrukte krant. Op die manier liggen oplagecijfers voor De Standaard, De Tijd en De Morgen lager dan de cijfers voor hun totale betaalde verspreiding.
Figuur 70: Marktaandelen oplage per titel 2013-2015 - tekstuele beschrijving figuur 70
Bron: VRM op basis van CIM
In Tabel 86: Evolutie marktaandelen dagbladen volgens oplagewordt een overzicht gemaakt van de oplages van de dagbladen.
In deze tabel worden de verschillende dagbladen per mediagroep gesorteerd. Tot 2012 konden we van drie mediagroepen spreken, namelijk Corelio, Concentra en De Persgroep. We rekenen De Tijd tot De Persgroep (die 50% van de aandelen heeft in Mediafin) en Metro tot Concentra (die 51% van de aandelen in bezit heeft). De overige belangen in De Tijd en Metro worden aangehouden door de Franstalige uitgeverij Rossel & Cie.
Door het bundelen van de uitgeefactiviteiten van Concentra en Corelio in de joint venture Mediahuis onderscheiden we sinds 2013 nog drie groepen, met name Mediahuis, De Persgroep en Concentra (waartoe we dan enkel Metro rekenen).
De marktaandelen blijven de laatste drie jaar stabiel. De Persgroep schommelt rond de 37%, Mediahuis rond de 52% en Metro rond de 10%. Zoals hierboven reeds aangehaald is de verhouding wat betaalde verspreiding betreft (dus zonder Metro) 41% voor De Persgroep en 59% voor Mediahuis.
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
De Stand aard | 7,7% | 7,8% | 8,2% | 8,3% | 8,5% | 8,6% | 8,9% | 9,0% | 9,1% | 9,2% | 9,2% |
Het Nieuws blad+ De Gente naar | 20,5% | 19,5% | 19,3% | 24,7% | 24,0% | 24,2% | 24,5% | 24,8% | 24,6% | 24,6% | 24,8% |
Het Volk | 7,3% | 6,6% | 6,3% | - | - | - | - | - | - | - | - |
Corelio nv | 35,5% | 33,9% | 33,8% | 33,0% | 32,5% | 32,9% | 33,4% | 33,8% | - | - | - |
Gazet Van Antwer pen | 10,5% | 10,5% | 10,2% | 10,0% | 10,0% | 9,8% | 9,7% | 9,4% | 9,4% | 9,5% | 9,3% |
Belang Van Lim burg | 8,8% | 9,0% | 9,0% | 8,9% | 9,1% | 9,1% | 9,2% | 9,1% | 9,1% | 9,1% | 9,2% |
Metro | 8,9% | 9,7% | 10,3% | 10,7% | 11,0% | 10,9% | 11,0% | 10,9% | 10,2% | 9,9% | 10,3% |
Concen tra nv | 28,2% | 29,1% | 29,5% | 29,6% | 30,1% | 29,9% | 29,9% | 29,5% | 10,2% | 9,9% | 10,3% |
Media huis nv | - | - | - | - | - | - | - | - | 52,2% | 52,4% | 52,6% |
Het Laatste Nieuws + Nieuwe Gazet | 27,2% | 27,7% | 27,3% | 27,7% | 27,9% | 28,1% | 27,8% | 28,1% | 28,9% | 29,3% | 29,0% |
De Morgen | 5,4% | 5,4% | 5,7% | 6,0% | 6,0% | 5,8% | 5,6% | 5,6% | 5,6% | 5,2% | 4,9% |
De Tijd | 3,7% | 3,9% | 3,7% | 3,8% | 3,5% | 3,4% | 3,2% | 3,1% | 3,1% | 3,1% | 3,2% |
De Pers groep nv | 36,3% | 37,0% | 36,7% | 37,5% | 37,5% | 37,2% | 36,6% | 36,8% | 37,7% | 37,7% | 37,1% |
Tabel 86: Evolutie marktaandelen dagbladen volgens oplage 2005-2015
Bron: VRM op basis van CIM
De evolutie in de sector van Vlaamse dagbladen kan ook gevolgd worden aan de hand van concentratiemaatstaven C4 en HHI. In Tabel 87 en Tabel 88 worden de concentratiemaatstaven voorgesteld voor de betaalde verspreiding (exclusief Metro) en de oplage (inclusief Metro) en dit zowel voor de titels als voor de mediagroepen.
Op basis van de titels zien we een kleine daling bij de C4-index zowel qua betaalde verspreiding als qua oplage. In 2008 verhoogde deze index gevoelig (tot ongeveer 80%) als gevolg van het verdwijnen van Het Volk. Sindsdien kende deze index slechts lichte schommelingen. Als we naar de oplage kijken, ligt het totale marktaandeel van de vier grootste dagbladen rond de 73% van de markt. Ook dit cijfer kende sinds 2008 slechts weinig schommelingen.
Aangaande de invloed van de mediagroepen is er een ander beeld. Tot 2012 vertegenwoordigden de drie mediagroepen, nl. Concentra, Corelio en De Persgroep, de volledige Vlaamse markt van dagbladen waardoor de C4 dan ook 100% bedraagt. De HHI nam jaarlijks lichtjes toe voor de betaalde verspreiding; voor de oplagen bleef de HHI ongeveer gelijk.
In 2013 richtten Concentra en Corelio samen Mediahuis op. Hierdoor ontstaan in het Vlaamse krantenlandschap drie andere mediagroepen, nl. De Persgroep, Mediahuis en Concentra (Metro). De C4 voor betaalde verspreiding en oplage zijn nog steeds 100%. Wat betaalde verspreiding betreft zijn er zelfs slechts twee groepen meer: De Persgroep en Mediahuis. De HHI stijgt significant doordat het hoge marktaandeel van Mediahuis sterk doorweegt in de berekening.
Betaalde verspreiding (print+digitaal) | |||||||||
2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
Op basis van titels | |||||||||
C4 (%) | 73,58% | 80,31% | 80,26% | 80,26% | 79,88% | 80,03% | 79,93% | 79,78% | 79,39% |
HHI | 0,18 | 0,2106 | 0,2108 | 0,212 | 0,2117 | 0,2121 | 0,2117 | 0,2094 | 0,2069 |
Volgens groep | |||||||||
C4 (%) | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% |
HHI | 0,3528 | 0,3542 | 0,3545 | 0,3553 | 0,3566 | 0,359 | 0,5151 | 0,5162 | 0,5164 |
Tabel 87: Concentratie-indexen dagbladen op basis van betaalde verspreiding 2007-2015
Bron: VRM op basis van CIM
Oplage | |||||||||
2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
Op basis van titels | |||||||||
C4 (%) | 67,12% | 73,06% | 72,95% | 73,04% | 73,05% | 73,22% | 72,93% | 73,35% | 73,51% |
HHI | 0,1562 | 0,1789 | 0,178 | 0,1793 | 0,1796 | 0,1816 | 0,1828 | 0,1859 | 0,1855 |
Volgens groep | |||||||||
C4 (%) | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% |
HHI | 0,3359 | 0,3365 | 0,3362 | 0,3361 | 0,3356 | 0,3361 | 0,4243 | 0,4267 | 0,4246 |
Tabel 88: Concentratie-indexen dagbladen op basis van oplage 2007-2015
Bron: VRM op basis van CIM
Figuur 71: Evolutie concentratie betaalde verspreiding dagbladen - tekstuele beschrijving figuur 71
Bron: VRM op basis van CIM
3.1.3.3.1.2 Online populariteit van krantenmerken
Krantenuitgevers zetten niet enkel in op een dagelijkse krant die zowel gedrukt als digitaal verschijnt, maar zorgen ook voor een constant geüpdatete nieuwssite. De populariteit van de nieuwssites wordt in dit onderdeel besproken, net zoals de populariteit van de nieuwsmerken op de sociale media. Deze worden geïllustreerd in Figuur 72. Het aantal websitebezoeken valt af te lezen op de primaire as (linkeras), het aantal volgers op sociale media is af te lezen op de secundaire as (rechteras).
De websites van Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad steken er boven uit en krijgen meer dan dubbel zoveel bezoekers als de andere krantenwebsites. Dit stemt overeen met hun hoge betaalde verspreiding.
De website van De Standaard is relatief populair in vergelijking met haar betaalde verspreiding. De website van de krant Metro (metronews.be) wordt niet gemonitord door het CIM.
De sociale media worden actief gebruikt door de Vlaamse kranten. Vooral op Facebook en Twitter zijn kranten zeer actief. Elke krant post meerdere berichten per dag via deze kanalen.
Instagram wordt pas sinds kort gebruikt door de dagbladen. Zowel De Morgen als Het Laatste Nieuws zijn in de tweede helft van 2014 begonnen met het regelmatig posten van foto’s op Instagram. De Standaard plaatste in 2015 zijn eerste foto’s online, Het Nieuwsblad volgde in mei 2016.
De activiteit van de Vlaamse kranten op Google Plus neemt sterk af, net zoals op YouTube. Het aantal abonnees is voor alle kranten vrij laag.
Snapchat wordt zelden gebruikt door de dagbladen.
In Figuur 72 zien we dat Het Laatste Nieuws en het Nieuwsblad het meeste volgers hebben op Facebook. De overige kranten volgen op geruime afstand.
Op Twitter heeft De Standaard met voorsprong het grootste aantal volgers. Ze heeft er meer dan dubbel zoveel als de eerstvolgende, Het Laatste Nieuws. De populariteit van De Tijd valt op.
Op Instagram hebben De Morgen en Het Laatste Nieuws de populairste accounts. Het Nieuwsblad begon pas in 2016 met Instagram en heeft meteen de derde populairste account.
Figuur 72: Online populariteit dagbladen - tekstuele beschrijving figuur 72
Bron: VRM op basis van CIM en eigen onderzoek bij betrokken sociale netwerken, cijfers september 2016
Na het apart bespreken van betaalde verspreiding en oplage, websitebezoeken en sociale media-activiteit, vergelijken we deze in Figuur 73. We beschouwen telkens het marktaandeel.
We zien dat Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad op alle platformen het best scoren. Opvallend is de piek bij de website van Het Laatste Nieuws, deze is met voorsprong de populairste nieuwssite. Ook Het Nieuwsblad heeft een zeer groot marktaandeel wat haar websitebezoeken betreft. We zien dat Het Belang van Limburg en Gazet Van Antwerpen hun populariteit wat betreft gedrukte (en digitale) verkoop niet in online populariteit kunnen vertalen. De Standaard en De Morgen daarentegen scoren online beter dan wat hun betaalde verspreiding en oplage betreft.
Figuur 73: Marktaandelen dagbladen per titel - tekstuele beschrijving figuur 73
Bron: VRM op basis van CIM en eigen onderzoek
In Figuur 74 worden de marktaandelen per groep weergegeven. Mediahuis is op alle vlakken de grootste groep. Dankzij de populariteit van de website van Het Laatste Nieuws, heeft De Persgroep op vlak van websitebezoeken een marktaandeel van 47%.
Figuur 74: Marktaandelen mediagroepen dagbladen - tekstuele beschrijving figuur 74
Bron: VRM op basis van CIM en eigen onderzoek
Ten slotte bekijken we de apps van de verschillende dagbladen. We zien dat voor elk dagblad meestal twee applicaties bestaan. Enerzijds bestaat er een app waar de gebruiker gratis nieuwsberichten kan lezen, vergelijkbaar met de site van de krant (bijvoorbeeld in Tabel 89 gaat het om dS nieuws, DeMorgen.be mobile, Gva, HBVL, HLN.be Mobile en Nieuwsblad.be mobile). Daarnaast bestaat er ook een app waarin de (mobiele) digitale editie van de krant kan aangekocht en gelezen worden. Bij De Tijd bestaat enkel deze laatste app. Bij De Standaard bestaat daarnaast ook nog een app voor De Standaard Avond, waar de lezer de avondeditie van de krant kan aankopen.
Er bestaan enkele apps onder de naam ‘België Kranten’ waar de mobiele versies van de verschillende kranten samengebracht worden.
Als we kijken naar het aantal installaties, dan zien we dat de app van Hln.be Mobile (de app met gratis nieuws van Het Laatste Nieuws) het populairst is. Het is de enige app die in de categorie boven 500.000 installaties zit. De nieuwsapps van Het Nieuwsblad en De Standaard, samen met de apps die in-app aankopen van de kranten Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad bieden, zitten in de categorie daaronder (100.000-500.000).
Het aantal installaties van de apps lijkt de populariteit op andere platformen (online en gedrukt) van de kranten te weerspiegelen.
Naam applicatie | Groep | Aantal installaties augustus 2016 |
HLN.be Mobile | De Persgroep Publishing | 500.000–1.000.000 |
dS nieuws | Mediahuis | 100.000-500.000 |
Het Laatste Nieuws | De Persgroep Publishing | 100.000-500.000 |
Het Nieuwsblad digitale krant | Mediahuis | 100.000-500.000 |
Nieuwsblad.be mobile | Mediahuis | 100.000-500.000 |
De Morgen | De Persgroep Publishing | 50.000-100.000 |
DeMorgen.be mobile | De Persgroep Publishing | 50.000-100.000 |
De Standaard Digitale Edities | Mediahuis | 50.000-100.000 |
Gva | Mediahuis | 50.000-100.000 |
HBVL | Mediahuis | 50.000-100.000 |
De Standaard Avond | Mediahuis | 10.000-50.000 |
De Tijd | Mediafin | 10.000-50.000 |
Gazet van Antwerpen | Mediahuis | 10.000-50.000 |
Het Belang van Limburg | Mediahuis | 10.000-50.000 |
Metro België | Mass Transit Media | 10.000-50.000 |
DM Tv app | De Persgroep Publishing | 5.000-10.000 |
Tabel 89: Aantal installaties applicaties dagbladen via Google Play
Bron: VRM op basis van Google Play
3.1.3.3.2 Periodieke bladen
Wat periodieke bladen betreft, zijn er in de Digimeter of de VRIND geen cijfers beschikbaar over hoe vaak een Vlaming tijdschriften raadpleegt, welke leeftijdscategorieën dit doen of voor welke doeleinden dit gebeurt. We kijken naar de cijfers van het CIM wat betreft betaalde verspreiding en online populariteit.
3.1.3.3.2.1 Betaalde verspreiding
We bespreken de betaalde verspreiding van de populairste periodieke bladen in Vlaanderen. In Figuur 75 staan de verkoopcijfers van de twintig best verkopende tijdschriften van 2015 weergegeven. Ledenbladen zoals bijvoorbeeld Pasar of Femma staan niet in dit overzicht, Kerk en Leven wordt wel opgenomen. Voor de tijdschriften waarvoor zowel een Franstalige als een Nederlandstalige versie bestaat, kan de splitsing in de verkoopcijfers gebeuren op basis van de informatie van het CIM.
Voor Kerk en Leven, Libelle, Teve-Blad, Humo, TV Gids Primo, Story, Flair, Feeling, Vitaya, Eos en Krant van West-Vlaanderen waren er nog geen echtverklaarde cijfers bij het CIM beschikbaar voor het jaar 2015. Voor Teve-Blad en Humo waren deze ook niet beschikbaar voor het jaar 2014. Voor deze titels werden dan ook de cijfers verklaard op erewoord gebruikt.
De grootste dalers in 2015 t.o.v. 2014 zijn Story (-23%) en Flair (-15%). Er zijn slechts drie stijgers in de top 20, namelijk TV Gids Primo (+3%), Nest (+1%) en Goed Gevoel (+1%). De top 3 is al jaren dezelfde: Dag Allemaal, Kerk en Leven en Libelle.
Als we de evolutie over meerdere jaren bekijken, zien we dat TV Gids Primo het enige tijdschrift is dat goede cijfers kan voorleggen. In vier jaar tijd is hun betaalde verspreiding met 22% gestegen. Op die manier wordt TV Gids Primo in 2015 het vierde best verkopende tijdschrift in Vlaanderen. Voor alle andere tijdschriften in deze top 15 is de betaalde verspreiding gedaald in de afgelopen jaren. Als we de evolutie 2012-2015 bekijken, dan zijn Story (-45%), Flair (-40%) en Humo (-38%) de grootste verliezers. In het totaal is de betaalde verspreiding van de top 20 van best verkopende tijdschriften in 2015 met 21% gedaald t.o.v. 2012.
Figuur 75: Betaalde verspreiding tijdschriften 2012-2015 - tekstuele beschrijving figuur 75
Bron: VRM op basis van CIM
In Figuur 76 zien we de verhouding tussen abonnement en losse verkoop, zowel wat print als digitaal betreft, voor het jaar 2015. We zien heel grote verschillen tussen de tijdschriften onderling. Kerk en Leven is 100% abonnement. De verkoop van de populaire bladen zoals Story, Dag Allemaal, Tv Gids Primo en Tv Familie bestaat voor meer dan 80% uit losse verkoop. Ook de vrouwenbladen Flair, Feeling, Goed Gevoel en Vitaya bouwen grotendeels op losse verkoop. Waarschijnlijk heeft dit onder andere te maken met impulsaankopen. Humo en de magazines van Roularta (Knack, Trends, Sport Voetbalmagazine, Plus, Nest en Krant van West-Vlaanderen) verkopen dan weer vooral abonnementen. Bij Nest valt het grote aandeel van ‘verkoop aan derden’ op. Dit gaat vermoedelijk om exemplaren die in winkels en op beurzen worden gepresenteerd.
We zien dat de digitale verkoop erg marginaal blijft, in vergelijking met de gedrukte verkoop. Sommige tijdschriften hebben geen digitale versie, zoals bijvoorbeeld Dag Allemaal of Kerk en Leven. We herhalen dat digitale exemplaren die gelezen worden door abonnees op het gedrukte tijdschrift die een gratis toegang tot het digitale blad erbij krijgen, hier niet worden meegerekend.
Figuur 76: Aandeel abonnement-losse verkoop 2015 - tekstuele beschrijving figuur 76
Bron: VRM op basis van CIM
In Figuur 77 worden de marktaandelen van de tijdschriften in de top 20 voorgesteld.
Figuur 77: Marktaandeel populairste tijdschriften - tekstuele beschrijving figuur 77
Bron: VRM op basis van CIM
In Figuur 78 worden deze marktaandelen gegroepeerd volgens uitgever.
Het aantal uitgevers in de top 20 bleef het afgelopen jaar constant. Er traden in 2015 wel grote veranderingen op: De Persgroep Publishing nam de tijdschriften Story, TeVe-Blad en Vitaya en ook Humo over van Sanoma. Het bedrijf Humo verdween bovendien via fusie met De Persgroep Publishing.
De Persgroep Publishing heeft door de overname zijn marktaandeel kunnen vergroten tot 42% in de top 20 van de tijdschriften. Sanoma en Roularta zijn even groot als we enkel naar de verkoopcijfers van de top 20 van de tijdschriften kijken. Bij Roularta is ook Plus Magazine gerekend. Dit magazine wordt uitgegeven door Senior Publications, wat voor 50% in handen is van Roularta Media Group (de andere 50% is in handen van het Franse bedrijf Bayard).
De marktaandelen in Figuur 78 zijn gebaseerd op enkel de cijfers van de 20 best verkopende titels in Vlaanderen. De belangrijkste publieke tijdschriften van elke mediagroep behoren hiertoe. Roularta heeft ook verschillende titels gericht op de professionele markt. De titels van Produpress en Edition Ventures nemen kleinere posities in. De titels van Mediageuzen (P) en Minoc Media Services (Clickx, PC-magazine) worden niet gemeten door CIM.
Figuur 78: Marktaandelen uitgevers van top 20 tijdschriften 2015 - tekstuele beschrijving figuur 78
Bron: VRM op basis van CIM
Wat tijdschriftentitels betreft, is er een lage mate van concentratie zoals blijkt uit de concentratiemaatstaven die weergegeven worden in Tabel 90.
Wanneer de berekening wordt gemaakt voor de mediagroepen, dan constateert de VRM wel een sterke mate van concentratie. In tegenstelling tot vorige jaren, werden aparte ondernemingen zoals Senior Publications (50% eigendom van Roularta Media Group) en Humo (vanaf 2015 100% eigendom van en in december 2015 gefuseerd met De Persgroep Publishing) niet meer als aparte bedrijven maar behorende tot hun ‘moederbedrijven’ beschouwd. Op die manier maakt de C4 een sprong in 2015, net zoals de HHI-index.
In het algemeen blijft het concentratieniveau bij de tijdschriften lager dan het concentratieniveau op de dagbladenmarkt. Bovendien is niet de ganse markt in deze concentratiemaatstaven opgenomen, maar enkel de 20 best verkopende titels.
Concentratiemaatstaven Periodieke Bladen | |||||||||
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
Titels |
| ||||||||
C4 | 46,51% | 46,77% | 48,87% | 49,97% | 48,14% | 43,46% | 42,43% | 44,35% | 45,97% |
HHI | 0,08 | 0,08 | 0,09 | 0,08 | 0,09 | 0,07 | 0,07 | 0,07 | 0,08 |
Volgens groep |
| ||||||||
C4 | 85,16% | 86,10% | 86,52% | 76,84% | 85,14% | 84,57% | 84,52% | 84,12% | 92,21% |
HHI | 0,23 | 0,23 | 0,23 | 0,18 | 0,2 | 0,21 | 0,21 | 0,21 | 0,26 |
Tabel 90: Concentratie-indexen periodieke bladen op basis van betaalde verspreiding 2007-2015
Bron: VRM op basis van CIM
Figuur 79: Evolutie concentratie betaalde verspreiding - tekstuele beschrijving figuur 79
Bron: VRM op basis van CIM
3.1.3.3.2.2 Online populariteit van de periodieke bladen
De websites van de periodieke pers worden beduidend minder vaak bezocht dan de websites van dagbladen. Vermoedelijk ligt het ontbreken van dagdagelijkse actualiteit aan de oorsprong van dit fenomeen. Dit zou ook verklaren waarom knack.be relatief succesvol is. Deze website volgt de actualiteit wel op de voet en trekt waarschijnlijk daardoor een groter aantal surfers aan.
Sommige periodieke bladen hebben geen website met inhoud. Het gaat bijvoorbeeld om Dag Allemaal en TV Familie. Hun website bestaat enkel uit een aankondiging van de belangrijkste artikels in het recentste nummer van het tijdschrift en eventueel extra uitleg bij spaaracties of wedstrijden. De bezoekcijfers van deze twee websites worden niet gemeten via het CIM, net zomin als de bezoeken aan de website van Kerk en Leven.
In Figuur 80worden de populairste websites van tijdschriften weergegeven.
Joepie.be en story.be zijn in 2015 deelwebsites van hln.be geworden.
Knack.be is duidelijk de populairste website van de Vlaamse weekbladen. De cijfers van levif.be, de Franstalige tegenhanger van Knack, worden hier echter ook in opgenomen. Bovendien bestaat de website van Knack uit verschillende deelwebsites. Van deze deelwebsites kunnen voor Plus Magazine, Trends, Datanews, Krant van West-Vlaanderen en Weekend Knack afzonderlijke cijfers gevonden worden bij het CIM. Nest is een onderdeel van de Weekend Knack-website. Voor de deelwebsites van Focus Knack en Sport/Voetbal Magazine worden geen aparte cijfers gegeven.
Figuur 80: Online populariteit periodieke bladen– websitebezoeken - tekstuele beschrijving figuur 80
Bron: VRM op basis van CIM
| INFOFRAGMENT 25: WEBSITE FLAIR WORDT WEBWINKEL |
| Sinds augustus 2016 kan de online lezer in enkele muisklikken kopen wat hij of zij op de website van Flair ziet. Kledij of accessoires die in artikels vermeld staan, worden voorzien van een icoontje, waardoor ze in één klik online in de ‘Flair Shop’ aangekocht kunnen worden. Flair werkt hiervoor samen met verschillende webwinkels en krijgt een commissie op de verkoop. Flair boort op die manier een nieuwe digitale inkomstenbron aan.[133] |
Bij de tijdschriften zijn er grote verschillen in populariteit en activiteit op de sociale media. We stellen opnieuw een prominente aanwezigheid op Facebook vast. Afhankelijk van welk tijdschrift zijn daarna Twitter en Instagram het populairst. Net zoals bij dagbladen worden Google Plus en YouTube amper gebruikt.
Slechts enkele tijdschriften hebben geen Facebookaccount, namelijk Nest, Plus Magazine en TeVe-Blad. Dag Allemaal heeft pas sinds een jaar een Facebookaccount. Op de overige sociale media is Dag Allemaal niet actief. Knack Weekend heeft met Knack Weekend Culinair een aparte Facebookpagina met meer dan 12.000 fans.
Op Twitter kunnen slechts enkele titels op een groot aantal volgers rekenen. TV Familie, Libelle Lekker en TV Gids Primo stopten de afgelopen jaren met actief te tweeten.
Snapchat wordt sporadisch gebruikt door tijdschriften.
In Figuur 81 valt op dat Humo zowel het hoogst aantal ‘vind ik leuks’ op Facebook als Twittervolgers heeft. Flair is het tweede meest populaire merk op de sociale media. Ze heeft vooral veel Facebook- en Instagramvolgers. Wat Twitter betreft, is Knack het meest populair na Humo.
Op Instagram zijn vooral Elle en Flair heel actief en zij hebben dan ook heel wat volgers. We zien dat vooral bladen gericht op vrouwen en lifestyle populair zijn op Instagram. Ook zijn het - met Elle, Libelle en Flair - opnieuw periodieke bladen gericht op vrouwen die het meest actief hun YouTube-kanaal onderhouden en het meest abonnees hebben.
Figuur 81: Online populariteit periodieke bladen – sociale media - tekstuele beschrijving figuur 81
Bron: VRM op basis van eigen onderzoek bij de betrokken sociale netwerken, cijfers september 2016
Net zoals bij de kranten hierboven, worden voor de tijdschriften de marktaandelen offline en online vergeleken. We constateren grote verschillen. Knack Magazine en Flair presteren enorm goed online. Ook de populariteit van Humo op de sociale media en de populariteit van de website van Trends vallen op. Anderzijds houden de populaire gedrukte tijdschriften Dag Allemaal, Kerk en Leven, TV Gids Primo en Teve-Blad er amper een online-activiteit op na. Het blijkt dus niet zo te zijn dat wie online niet aanwezig is, niet bestaat. De online activiteit en de gedrukte verkoop liggen soms ver uiteen, veel meer dan bij de dagbladen.
In Figuur 82 worden de marktaandelen per groepen aanschouwelijk gemaakt. Ook daar zien we grote verschillen. Op vlak van (gedrukte) verkoop is De Persgroep marktleider. Online is het marktaandeel echter heel wat minder groot. Op vlak van websitesbezoeken heeft Roularta een groot marktaandeel, wat vooral te danken is aan knack.be.
Figuur 82: Marktaandelen periodieke bladen per titel - tekstuele beschrijving figuur 82
Bron: VRM op basis van CIM en eigen onderzoek
Figuur 83: Marktaandelen mediagroepen periodieke bladen - tekstuele beschrijving figuur 83
Bron: VRM op basis van CIM en eigen onderzoek
Als we kijken naar de applicaties verbonden met periodieke bladen, dan zien we dat de apps Dag Allemaal, Joepie, Knack (in-app aankopen digitaal magazine), Knack.be en Magstore de populairste zijn. Magstore is de app van de Sanoma, via dewelke alle digitale Sanomamagazines verkocht worden. Deze apps worden in populariteit enkel nog voorbijgestoken door de tv-gidsapp van Humo.
Naam applicatie | Groep | Aantal installaties augustus 2016 |
Humo's tv gids | Humo nv | 50.000-100.000 |
Dag Allemaal | De Persgroep Publishing nv | 10.000-50.000 |
Joepie | De Persgroep Publishing nv | 10.000-50.000 |
Knack | Roularta Media Group nv | 10.000-50.000 |
Knack.be | Roularta Media Group nv | 10.000-50.000 |
Magstore | Sanoma Media Belgium nv | 10.000-50.000 |
Humo | Humo nv | 5.000-10.000 |
Rondom | Mediahuis nv | 5.000-10.000 |
Sport/voetbalmagazine | Roularta Media Group nv | 5.000-10.000 |
Datanews | Roularta Media Group nv | 1.000-5.000 |
Eos Wetenschap | Uitgeverij Cascade nv | 1.000-5.000 |
For Girls Only | Uitgeverij Cascade nv | 1.000-5.000 |
Krant van West-Vlaanderen | Roularta Media Group nv | 1.000-5.000 |
Story | Sanoma Media Belgium nv | 1.000-5.000 |
Trends | Roularta Media Group nv | 1.000-5.000 |
Goed Gevoel | De Persgroep Publishing nv | 500-1.000 |
Plus Magazine | Roularta Media Group nv | 500-1.000 |
Primo TV gids | Uitgeverij Cascade nv | 500-1.000 |
TV Familie | De Persgroep Publishing nv | 500-1.000 |
Vacature magazine | De Persgroep Publishing nv | 500-1.000 |
Kw.be | Roularta Media Group nv | 100-500 |
The Daily Trends | Roularta Media Group nv | 100-500 |
Tabel 91: Aantal installaties applicaties periodieke bladen via Google Play
Bron: VRM op basis van Google Play
[130] iMinds (2015), Digimeter Aug – Oct. 2015.
[131] iMinds (2015), Digimeter Aug – Oct. 2015.
[132] CIM (2015), Reglement echtverklaring pers, http://www.cim.be/sites/default/files/Media/Pers/Documents/reglement_ech...
[133] Ben Serrure, De Tijd, “Flair bouwt website om tot universele ‘webwinkel’, 2 augustus 2016.