Korte samenvatting van de beslissing:
De onderzoekscel van de VRM heeft de online video’s van ‘Astrid Coppens’ op de platformdiensten Instagram en Tiktok aan een onderzoek onderworpen, dit in de periode 15 januari – 15 februari 2023. Het onderzoek betreft de profielen ‘oneandonlyastrid’ (Instagram & Tiktok).
Aanleiding voor het onderzoek waren indicaties dat commerciële communicatie niet gemakkelijk als zodanig herkenbaar werd gemaakt in eerdere door Astrid Coppens online geplaatste video’s op deze platformen.
Reeds eerder, 25 maart – 25 april – 22 september 2022, werd Astrid Coppens door de onderzoekscel van de VRM gecontacteerd naar aanleiding van door haar online geplaatste video’s waarin mogelijk commerciële communicatie niet gemakkelijk als zodanig herkenbaar werd gemaakt. Daarbij werd telkens duidelijk gewezen op de betreffende verplichtingen uit het Mediadecreet en werd ook verwezen naar de VRM-website voor meer informatie rond de regelgeving en meer bepaald het ‘Content Creator Proctocol’ (CCP) van de VRM.
Vaststellingen bij de online geplaatste video’s van Astrid Coppens
Op het Instagram-profiel ‘oneandonlyastrid’ werden in de onderzochte periode twaalf video’s geüpload die commerciële communicatie bevatten. In deze video’s worden producten, diensten of merken gepromoot waarvoor Astrid Coppens een betaling of een andere vergoeding ontving.
De VRM stelt hierbij vast dat Astrid Coppens, bij zeven video’s die zij op haar Instagram-profiel heeft online geplaatst tijdens de onderzochte periode, commerciële communicatie niet als dusdanig gemakkelijk herkenbaar heeft gemaakt.
Bijgevolg heeft Astrid Coppens de bepalingen van artikel 53 van het Mediadecreet geschonden.
Bij het bepalen van de sanctie wordt rekening gehouden met het gegeven dat deze regelgeving vrij nieuw is voor content creators, influencers en vloggers (ook al werden zij reeds uitvoerig geïnformeerd) en de niet-naleving ervan pas op 14 november 2022 voor het eerst door de VRM werd gesanctioneerd bij drie andere influencers.
De VRM besluit Astrid Coppens te waarschuwen voor deze inbreuk op het Mediadecreet.
Over het Content Creator Protocol
De herziene Europese Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten werd in 2021 omgezet in het Vlaamse Mediadecreet. Hierdoor kunnen kanalen en profielen op sociale mediadiensten zoals Youtube, Instagram en Tiktok ook beschouwd worden als audiovisuele mediadiensten of omroepdiensten. Bijgevolg moeten ook de bepalingen uit het Mediadecreet met betrekking tot commerciële communicatie nageleefd worden.
Zo bepaalt artikel 53 van het Mediadecreet dat commerciële communicatie en boodschappen van algemeen nut gemakkelijk als zodanig herkenbaar moeten zijn. Dit geldt dus ook voor content creators, influencers en vloggers die onder de definitie vallen van omroeporganisatie.
Zoals bepaald door de algemene kamer van de VRM op de vergadering van 27 september 2021 is er sprake van duidelijk herkenbare aanduiding indien volgende drie elementen cumulatief aanwezig zijn in elke video:
- Het woord “advertentie” of “publiciteit” staat aan het begin van de beschrijving
- Het merk, product of dienst is getagd aan het begin van de beschrijving
- De disclaimer feature voor het gebruik van commerciële communicatie van de platformdienst werd geactiveerd bij het uploaden van de video
Naar aanleiding van de omzetting van de herziene Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten in het Mediadecreet, en de (mogelijke) gevolgen hiervan voor personen die video’s op sociale media plaatsen, heeft de VRM in december 2021 het Content Creator Protocol (CCP) op zijn website gepubliceerd. Dit CCP werd nadien ook nader toegelicht op een webinar, door middel van informatievergaderingen en via persoonlijke contactopname (zoals ook bij Astrid Coppens het geval was).
In het CCP worden aanwijzingen gegeven voor het duidelijk herkenbaar maken van commerciële communicatie voor volgers en kijkers. De VRM dient echter steeds in concreto, geval per geval, te beoordelen of commerciële communicatie al dan niet gemakkelijk als zodanig herkenbaar is.
Content Creator Protocol – aanduiding commerciële communicatie
Er is sprake van commerciële communicatie in volgende situatie:
- Je vermeldt (visueel en/of auditief) een merk, bedrijf, product of een dienst in je video.
EN - Je ontvangt een voordeel van het bedrijf achter dit merk, product of dienst.
Een voordeel kan bijvoorbeeld zijn: een betaling, een gratis of met korting gekregen product (make-up, verzorgingsproducten, juwelen, kleding, games, mobiele telefoons, speelgoed, …) bruikleen (auto’s, …), eten, drinken, restaurantbezoeken, hotelovernachtingen, reizen, evenementen, unieke ervaringen, cadeaubonnen, een commissie via affiliate link, …
Wanneer een video commerciële communicatie bevat, moet de commerciële communicatie duidelijk herkenbaar worden gemaakt voor volgers en kijkers. Dit gebeurt door volgende drie stappen:
- Label je commerciële communicatie met ‘advertentie’ of ‘publiciteit’ aan het begin van je beschrijving
- Tag je partner (s): @partner
- Geef binnen het platformsysteem aan dat jouw video commerciële communicatie bevat.
Kwalificatie Astrid Coppens als Vlaamse omroeporganisatie
De VRM is van oordeel dat Astrid Coppens moet gekwalificeerd worden als een Vlaamse omroeporganisatie, die bijgevolg onderworpen is aan de verplichtingen uit het Mediadecreet. Zij biedt volgende niet-lineaire televisiediensten aan:
- Oneandonlyastrid (Instagram – Tiktok)
Die betroffen diensten hebben namelijk een economisch karakter: er worden inkomsten verworven door de activiteiten die uitgeoefend worden op deze diensten. Er is sprake van redactionele verantwoordelijkheid: Astrid Coppens oefent effectieve controle uit op de keuze van de video’s en de organisatie ervan. Het hoofddoel van de dienst bestaat erin om audiovisuele programma’s te leveren voor het algemene publiek: de video’s worden openbaar online geplaatst voor het algemene publiek, ter informatie, vermaak, educatie of met culturele inslag door middel van elektronische communicatienetwerken.
Lees hier meer over het Content Creator Protocol
Op de hoogte blijven van het nieuws van de VRM?
Twitter: www.twitter.com/vrmmedia
Whatsapp-verzendlijst: +32 474 49 11 48 (voeg VRM toe aan het adresboek in je smartphone en stuur in Whatsapp een bericht met 'naam voornaam, inschrijving')
Linkedin: Onze pagina kan bereikt worden via deze link.
Of schrijf in op onze nieuwsbrief