SBS/NRJ wordt tot uiterlijk 30 september 2023 de tijd geboden om zich te conformeren aan de regelgeving

Korte samenvatting van de beslissing:

Context van de beslissing:

SBS/NRJ werd erkend als netwerkradio-omroeporganisatie (generalistisch profiel) voor het frequentiepakket 1 bij besluit van 5 april 2019 ter vervanging van het opgeheven erkenningsbesluit van 15 september 2017. Vanaf 3 september 2018 wordt uitgezonden onder de roepnaam ‘NRJ’.

Naar aanleiding van algemene luisteronderzoeken naar de uitzendingen van publieke en particuliere radio-omroeporganisaties, werd tijdens de week van 27 maart 2023 en de week van 6 april 2023 vastgesteld dat de uitzendingen van SBS/NRJ sterk bleken af te wijken van het erkenningsdossier wat betreft het format en het concrete programma- en informatieaanbod. Daarop werd een specifiek luisteronderzoek naar de uitzendingen door SBS/NRJ gedurende vierentwintig uur ingesteld, op maandag 17 april 2023 vanaf 20u tot dinsdag 18 april 2023 om 20u. Daarbij werden door de onderzoekscel van de VRM ernstige afwijkingen vastgesteld met betrekking tot de concrete invulling van het programma-aanbod en het zendschema.

Beoordeling door de VRM:

Artikel 143/3, § 1, van het Mediadecreet bepaalt dat netwerkradio-omroeporganisaties zich in de eerste plaats voor de volledige duur van hun erkenning moeten houden aan de basisvoorwaarden, vermeld in artikel 143/1 en 143/2, § 1, in overeenstemming waarmee de Vlaamse Regering de erkenning heeft uitgereikt.

Zo lang zij zich blijven houden aan deze basisvoorwaarden, laat artikel 143/3, § 2, eerste lid, van het Mediadecreet evenwel toe dat netwerkradio-omroeporganisaties afwijken van het merendeel van de aanvullende kwalificatiecriteria (maar niet van het programma-aanbod). Zij kunnen dit doen door wijzigingen aan te brengen aan de gegevens vermeld in de ingediende offerte en de VRM daarvan op de hoogte te brengen.

Eén van de basisvoorwaarden waaraan erkende netwerkradio-omroeporganisaties zich steeds moeten houden en waarvan zij niet kunnen afwijken, is opgenomen in artikel 143/1 van het Mediadecreet. Daarin is immers bepaald dat netwerkradio-omroeporganisaties specifiek tot taak hebben om binnen het aan hen toegewezen verzorgingsgebied een programma-aanbod te brengen dat is opgebouwd uit luistertijd rond drie mogelijke thema’s, profielen of aanbod, waaronder “een generalistisch profiel of muziekaanbod, met inbegrip van het brengen van journaals en informatie”.

In dat opzicht kan dan ook overeenkomstig artikel 143/3, § 2, eerste lid, van het Mediadecreet, het programma-aanbod, als aanvullend kwalificatiecriterium, niet gewijzigd worden gedurende de duur van de erkenning, omdat precies het programma-aanbod het profiel bepaalt waarvoor de radio-omroeporganisatie erkend is. Het Mediadecreet laat wel toe om het zendschema dat het programma-aanbod concretiseert, aan te passen via kennisgeving aan de VRM.

Met betrekking tot de huidige procedure geeft SBS/NRJ in de eerste plaats toe dat het programma-aanbod en zendschema bijkomend gewijzigd zijn, ten opzichte van de laatst op 31 augustus 2018 gemelde wijzigingen. Zij erkent dus dat de aanvullende kwalificatiecriteria in de praktijk werden aangepast, zonder de VRM hiervan in kennis te stellen. Gelet op artikel 143/3, § 2, eerste lid, van het Mediadecreet is deze kennisgeving verplicht. Artikel 143/3, § 2, eerste lid, van het Mediadecreet laat geen wijzigingen aan het programma-aanbod toe.

Het is in voorliggende zaak dus van belang om te beoordelen of de uitzendingen nog voldoen aan de basisvoorwaarden en meer bepaald of SBS/NRJ nog steeds als erkende netwerkradio-omroeporganisatie haar taak vervult om een programma-aanbod te brengen dat is opgebouwd rond een generalistisch profiel.

Wat de betrokken uitzendingen van SBS/NRJ betreft, blijkt uit de vaststellingen van de onderzoekscel (van 17 april 2023 20u – 18 april 2023 20u) dat zij niet overeenkomen met het (programma-aanbod uit het) aanvraagdossier en de door SBS/NRJ op 31 augustus 2018 aangemelde wijzigingen, die eerder al door de VRM in overeenstemming met de basisvoorwaarden en het generalistisch profiel werden bevonden.

De uitzendingen bestaan voor eenentwintig uren uit non-stop muziek, overdag enkel onderbroken voor een journaal om het uur, reclame en ‘station calls’. ER is voor het overige slechts één gepresenteerd programma tussen 11u en 14u.

SBS/NRJ betwist de vaststellingen niet, maar is er over overtuigd dat de basisvoorwaarden voor erkenning nog steeds vervuld blijven. SBS/NRJ meent dat zij zou blijven beantwoorden aan het generalistisch profiel waarvoor de erkenning werd verkregen.

Een ‘generalistisch profiel’ is per definitie een niet-specifiek en veelzijdig profiel en “omvat een concept waarbij de omroep zich richt tot de volledige bevolking van een zendgebied” (Parl.St.Vl.Parl.2016-2017, nr.983/1, p.18). Een generalistisch profiel kan dus door een netwerkradio-omroeporganisatie zeer ruim worden omschreven en concreet ingevuld en laat bijgevolg ook veel ruimte voor wijziging van deze concrete invulling ervan.

Dit betekent echter niet dat een netwerkradio-omroeporganisatie die erkend is onder de categorie ‘generalistisch profiel’ hierbij een volledig vrijgeleide heeft gekregen over het inhoudelijke profiel van haar uitzendingen. In de eerste plaats is “generalistisch profiel of muziekaanbod” uit artikel 143/1 van het Mediadecreet immers steeds verbonden aan en afhankelijk van de voorwaarde van het brengen van een programma-aanbod. En ten tweede heeft de netwerkradio-omroeporganisatie dit ‘generalistisch profiel’ (en programma-aanbod) ook nader beschreven in haar erkenningsdossier en moet de concrete invulling steeds blijven overeenstemmen met haar generalistische profiel, zoals voorgehouden in het erkenningsdossier, op basis waarvan zij werd erkend (wat volgt uit artikel 143/3, § 1, van het Mediadecreet).

Het uitzenden van eenentwintig uren non-stop muziek op een periode van vierentwintig uren, zonder presentatie, programma-acties, live-aanbod of interactie met luisteraars, kan bezwaarlijk worden beschouwd als het brengen van een (ongewijzigd) programma-aanbod, of als “meer dan een steriele machinale muziekplaylist en […] een uniek interactief geheel” met een verhouding muziek/woord van 60/40, zoals beloofd in het erkenningsdossier van SBS/NRJ.

Het gegeven dat er tijdens de onderzochte periode ook een programma van drie uren (met overigens maar in beperkte mate gesproken interventies) en overdag om het uur een algemeen nieuwsbulletin werd uitgezonden, volstaat niet om alsnog te kunnen spreken van een geheel van programma’s opgebouwd rond het profiel van, zoals SBS/NRJ het ook nog zelf in haar erkenningsdossier heeft omschreven: “een generalistisch radiostation dat mikt op jonge mensen en gezinnen tussen 14 en 44 jaar en die wonen, werken en/of ontspannen in de stad, [m]et een mix van muziek, service informatie, nieuws en entertainment”.  

Ook de naleving van andere basisvoorwaarden (bv. betreffende politieke onafhankelijkheid, journaals en nieuwsredactie, het maatschappelijke doel van de rechtspersoon of de zendinstallaties), die door SBS/NRJ verder in haar verweer worden overlopen, kan er evenmin voor zorgen dat het niet vervullen van de basisvoorwaarde met betrekking tot haar taak, programma-aanbod en profiel verschoond zou kunnen worden.

Uit de beoordeling blijkt dus dat de uitzendingen in kwestie niet in overeenstemming zijn met de basisvoorwaarde uit artikel 143/1, 1°, van het Mediadecreet en het generalistisch profiel waarvoor de netwerkradio-omroeporganisatie is erkend (waardoor dergelijke uitzendingen dus ook niet via een louter administratieve kennisgeving en aanpassing van het erkenningsdossier zouden kunnen worden geregulariseerd).

SBS/NRJ voldoet bijgevolg niet langer aan haar specifieke opdracht als erkende netwerkradio-omroeporganisatie en begaat een inbreuk op artikel 143/3, § 1, van het Mediadecreet.

Wanneer een netwerkradio-omroeporganisatie, zoals SBS/NRJ, erkend door de Vlaamse Regering en verkozen boven andere kandidaten om te kunnen beschikken over schaarse FM-frequenties met een belangrijke publieke waarde, haar specifieke decretale opdracht en haar erkenningsdossier niet naleeft, begaat zij een zware inbreuk op het Mediadecreet.

De VRM beschikt over de mogelijkheid om, met name in dergelijke gevallen, ter vrijwaring van het maatschappelijk belang als sanctie de opheffing van de erkenning van een radio-omroeporganisatie op te leggen (artikel 228, eerste lid, 6°, van het Mediadecreet).

Een opheffing moet evenwel altijd worden voorafgegaan door een ingebrekestelling die de omroeporganisatie alsnog de kans biedt om aan alle voorschriften te voldoen en waarbij zij over een regularisatietermijn van ten minste een maand dient te beschikken (artikel 39 van het Procedurebesluit)

In het licht van het voorgaande wordt SBS/NRJ uiterlijk tot 30 september 2023 de tijd geboden om zich te conformeren aan de regelgeving.