De VRM (kamer voor onpartijdigheid en bescherming van minderjarigen) onderzocht de uitzending van het ‘6 uur Journaal’ van woensdag 14 oktober 2015 (Eén). Het onderwerp ‘gerechtelijk onderzoek naar Belgische site met kinderporno’ werd door de VRM nader onderzocht. Tijdens de berichtgeving worden beelden getoond (telkens 2 à 3 seconden), afkomstig van (een) soortgelijke website(s). De tijdens dit nieuwsitem getoonde beelden bevatten o.a. een foto van een naakt meisje, een jong meisje in een erotisch-sensuele pose en een naakt meisje dat vaginaal gepenetreerd wordt door een penis.
Ingevolge de vrijheid van expressie, die wat omroepactiviteiten betreft is uitgedrukt in artikel 37 van het Mediadecreet, is het niet verboden om in televisieprogramma’s, en meer bepaald in nieuwsprogramma’s, ook moeilijke en pijnlijk onderwerpen, zoals kindermisbruik of kinderpornografie, aan bod te laten komen. Dit maakt bovendien deel uit van de informatieopdracht van VRT als openbare omroeporganisatie, zoals omschreven in het Mediadecreet en de beheersovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap. Niettemin dienen – ook in programma’s van de nieuwsdienst – in het belang van de bescherming van minderjarigen, onderwerpen die voor hen verontrustend en schadelijk kunnen zijn, zorgvuldig behandeld en in beeld gebracht te worden, met inachtneming van de bepalingen van artikel 42 van het Mediadecreet.
De VRM oordeelt dat jongen kinderen seksuele handelingen vaak niet goed kunnen interpreteren, waardoor misverstanden mogelijk zijn die jongen kinderen bijvoorbeeld angstig en ongemakkelijk doen voelen of onzeker maken over volwassenen in hun omgeving. Kinderen vanaf 12 jaar – bovendien ook minderjarigen die volop in seksuele ontwikkeling zijn – begrijpen wel langzamerhand de beelden, maar kunnen daarom nog niet steeds de verstrekte informatie plaatsen of vatten. Mogelijks vormen ze zich een onrealistisch en onwenselijk beeld over wat seks inhoudt of kan het bekijken van de beelden in kwestie tot angstgevoelens leiden of schade toebrengen aan hun seksuele ontwikkeling. De ontwikkeling van de seksualiteit is leeftijdsgebonden en het is daarom erg belangrijk dat de informatie die wordt verstrekt ook leeftijds- en ontwikkelingsadequaat is.
Een bijkomend element dat aanzienlijk de kans op schadelijke gevolgen voor minderjarige kijkers vergroot, is het gegeven dat net minderjarigen zelf het voorwerp vormen van de naaktbeelden en seksuele handelingen die worden getoond. Doordat op de beelden kinderen zijn te zien in een bijzonder kwetsbare context, zullen jonge kijkers zich gemakkelijker identificeren met deze slachtoffers van seksueel misbruik dan dat dit het geval zou zijn wanneer het om volwassenen ging. Dit zorgt ervoor dat de beelden een bijzondere, negatieve en schadelijke impact kunnen hebben op minderjarige kijkers. Bovendien gaat het in voorliggend geval om nieuwsbeelden, met een realistisch karakter, hetgeen hen kan verontrusten en beangstigen.
De VRM oordeelt dat de inhoud van het nieuwsitem van dien aard is dat zij voor minderjarige kijkers leeftijds- en ontwikkelingsinadequaat is en dat het risico bestaat dat de inhoud schade toebrengt aan de lichamelijke, geestelijke of zedelijke ontwikkeling van minderjarigen (overeenkomstig artikel 42, tweede lid, van het Mediadecreet).
Artikel 42 van het Mediadecreet bevat een relatief verbod met betrekking tot uitzendingen die “schade zouden kunnen toebrengen” aan de lichamelijke, geestelijke of zedelijke ontwikkeling van minderjarigen. Uitzendingen die onder het relatieve verbod vallen mogen toch worden getoond indien ofwel door technische maatregelen (codering) ofwel door de keuze van het tijdstip van uitzending wordt gewaarborgd dat minderjarigen de uitzendingen normaliter niet zullen zien of beluisteren. Bij dergelijke ongecodeerde uitzendingen moet bovendien naast de keuze van het tijdstip van uitzending een akoestische waarschuwing of visueel symbool worden gebruikt.
Het betreffende journaal is ongecodeerd uitgezonden, omstreeks 18u. Dit is een tijdstip waarop een breed publiek kan worden bereikt, ook een minderjarig publiek. Daardoor was niet gewaarborgd dat minderjarigen de bewuste uitzending niet zouden zien.
Evenmin werd het journaal voorafgegaan door een akoestische waarschuwing of was het gedurende de hele uitzending herkenbaar aan een visueel symbool.
De VRM besluit aldus dat de VRT de bepalingen van artikel 42, tweede en derde lid, van het Mediadecreet heeft geschonden.
Bij het bepalen van de sanctie houdt de VRM rekening met het gegeven dat de VRT zich beroept op een vergissing voor het tonen van afbeeldingen afkomstig van een kinderpornowebsite. VRT heeft bovendien onmiddellijk maatregelen getroffen om de beelden van de verschillende distributieplatformen te verwijderen en een herhaling van het voorval in de toekomst te vermijden. VRT heeft ook haar excuses aangeboden voor het uitzenden van het fragment en hierover ook een mededeling op haar website gepubliceerd.
De VRM besluit geen sanctie op te leggen voor deze inbreuk.