1.2.1 Contentleveranciers
De Vlaamse tv-markt wordt gekenmerkt door een groot aanbod aan lokale content. Deze content kan door de omroepen in huis aangemaakt zijn of aangeleverd worden door productiehuizen. Niet alle programma’s die op de Vlaamse tv te zien zijn worden ontwikkeld door Vlaamse omroepen en productiemaatschappijen. Er worden ook buitenlandse audiovisuele producties aangekocht. Dit valt echter buiten de scope van ons onderzoek.
1.2.1.1 Contentproductie door televisieomroeporganisaties
Televisieomroeporganisaties staan - afhankelijk van het profiel van de zender - in min of meerdere mate zelf in voor de aanmaak van de programma’s die zij uitzenden. Onder andere journalisten, schermgezichten, producers en technische medewerkers werken hieraan in dienstverband mee. Daarnaast schakelen de omroepen voor de realisatie van programma’s soms zelfstandige medewerkers of facilitaire bedrijven in. Dit model wordt voornamelijk gehanteerd voor nieuws en sport, en bij de publieke omroep ook voor cultuur en educatie.[20]
De organisaties die in Vlaanderen actief zijn als televisieomroeporganisatie worden verderop onder punt “Aggregatie: Televisieomroeporganisaties” vermeld. De openbare omroep werkt voor de aanmaak van tv-programma’s met één intern productiehuis, terwijl dat er vroeger meerdere waren. Maar door een herstructurering werd de productie samengevoegd met de netten (Eén, Canvas, Ketnet). Het productiehuis heet overkoepelend “Media en productie”. Daarnaast is er de directie VRT Informatie die op haar beurt VRT Nieuws en VRT Sport onder zich heeft. Dat luik van de productie voor aanbod van verschillende netten zit nog apart.
1.2.1.2 Productiehuizen
Vlaamse productiehuizen bedenken en realiseren originele formats of zetten bestaande internationale formats om naar een Vlaamse versie. De Flanders DC Studie[21] onderscheidt verschillende processen van creatie:
- Ontwikkeling door de omroep: een omroep heeft een idee of concept uitgewerkt voor de ontwikkeling van een programma en geeft de opdracht aan een productiemaatschappij om deze productie uit te werken. Hierbij is de omroep opdrachtgever en treedt een productiemaatschappij op als uitvoerend producent.
- Uitwerking door de productiemaatschappij: een omroep wenst een bepaald concept uit te werken, i.e. identificeert een bepaalde behoefte of opportuniteit in de markt, en vraagt aan een productiemaatschappij het concept uit te werken en een productie of programma vorm te geven op basis van een aantal criteria. Hierbij is de productiemaatschappij de creator van het programma.
- Creatie door de productiemaatschappij: een productiemaatschappij of een individuele producer kan een idee hebben voor een productie en dit gezamenlijk met een omroep verder uitwerken. Hierbij neemt de productiemaatschappij het initiatief.
Het magazine InsideTV publiceert wekelijks een overzicht van producties van productiehuizen op tv en in productie, met vermelding van de omroep waarvoor dit programma bestemd is. InTabel 11: Vlaamse productiehuizenwerd op basis van deze informatie een overzicht gemaakt van Vlaamse productiehuizen die in de eerste jaarhelft van 2016 content maakten voor Vlaamse zenders of waarvan de content uitgezonden werd. Erg vaak betreft het kleine ondernemingen met de aanmaak van slechts één enkel programma als activiteit.
Productiehuis | Ondernemingsnummer | Productiehuis | Ondernemingsnummer |
100.000Volts.tv (Quality Levels bvba) | 888848810 | Panenka nv | 556984688 |
Bert Smets Productions bvba[22] | 469941046 | Pinceel Producties (natuurlijk persoon) | 768077474 |
Blazhoffski België bvba | 809118867 | Pretpraters nv | 843892278 |
Borgerhoff & Lamberigts TV nv | 843959188 | Red Pepper Media bvba | 896899117 |
Broektoe bvba | 844268796 | Riche, Riche, Riche bvba | 475037407 |
Caviar Brussels bvba | 458891756 | RV Productions nv | 421326527 |
Ciné Cri de Coeur bvba | 872110568 | Saludtv (een afdeling van Kasona bvba) | 456293344 |
De B. Ploeg bvba | 429877670 | Seamonster bvba | 837134150 |
De Chinezen nv | 840958326 | SBS Belgium nv (intern productiehuis) | 473307540 |
De Filistijnen bvba | 865144582 | Shelter (productiecel onder TvBastards) | 445055103 |
De wereldvrede bvba | 525815422 | Skyline Entertainment nv | 462318133 |
DED’s It cvba | 474271503 | Smooth Media bvba | 524748521 |
deMENSEN nv | 474766993 | Sputnik TV bvba | 862245074 |
Endemolshine Belgium nv | 456086872 | Story BLVD bvba | 832358285 |
Eyeworks Film & TV Drama bvba[23] | 863293961 | Storyrunner bvba | 847805833 |
FBO bvba | 880497902 | Stromboli pictures nv | 829394243 |
FremantleMedia Belgium nv | 441647730 | Studio 100 nv | 457622640 |
Geronimo bvba | 838652102 |
|
|
G.H.I. nv | 435961946 | Studio Epwerk (natuurlijk persoon) | 536549956 |
Het Konijn bvba | 479891959 | Sylvester Productions nv | 450334574 |
Het Nieuwshuis bvba | 838492546 | TNT Produkties bvba | 456278991 |
Hoaxland bvba | 554858410 | Toespijs bvba | 521880982 |
Hotel Hungaria bvba | 810368286 | TrendTV nv (El Horia) | 895970786 |
Koeken Troef Bvba | 808691968 | TvBastards nv (intern productiehuis Medialaan) | 445055103 |
Lionheart Productions bvba | 827050209 | VRT (intern productiehuis) | 244142664 |
L.N.M. bvba (Diamond City Films) | 440793536 | Walking The Dog ebvba | 467188721 |
Lunanime bvba | 439100984 | Warner Bros. International Television Production België Specials bvba | 845231175 |
Medialaan (intern productiehuis) | 432306234 | Woestijnvis nv | 460337749 |
Menuet bvba | 450290430 | XINIX nv | 441745720 |
Nieveranst bvba | 534478512 | Zie Ze Doen bvba | 466952654 |
Njam! nv (intern productiehuis) | 830498855 | Zodiak Belgium nv | 462185303 |
Off World bvba | 456635319 | Zonderling (vennootschap onder firma) | 821036902 |
Operatie Koekoek (productiecel onder TvBastards) | 445055103 |
|
|
Tabel 11: Vlaamse productiehuizen
Bron: samengesteld a.d.h.v. InsideTV
In hoofdstuk 3 wordt verder ingegaan op de klantrelaties tussen deze productiehuizen en de verschillende omroepen. Naast de productiehuizen die vermeld worden in Tabel 11: Vlaamse productiehuizenzijn er nog Vlaamse ondernemingen die omwille van hun NACE-code gekend zijn als productiehuis. De VRM heeft geen weet van de programma’s die zij maken. Mogelijkerwijze beperken zij zich tot de aanmaak van reclamefilms of bioscoopfilms.
Ook Mediarte, het sociaal fonds van het paritair comité voor de audiovisuele sector, publiceert een lijst van productiehuizen op zijn website. Een groot aantal Vlaamse productiehuizen zijn lid van de beroepsvereniging “Vlaamse Onafhankelijke Televisie Producenten” (VOTP).
| INFOFRAGMENT 4: STIMULERING VAN DE AUDIOVISUELE SECTOR DOOR DE DIENSTENVERDELERS |
Op 17 januari 2014 werd een wijziging aan het Mediadecreet doorgevoerd met de invoering van een stimuleringsregeling voor de audiovisuele sector als gevolg. Iedere dienstenverdeler dient voortaan deel te nemen aan de productie van audiovisuele werken, ofwel onder de vorm van een financiële bijdrage aan de coproductie van audiovisuele werken, ofwel onder de vorm van een gelijkwaardige financiële bijdrage aan het Vlaams Audiovisueel Fonds. De bijdrage wordt besteed aan Vlaamse, kwalitatieve, onafhankelijke producties in reeksvorm. Het forfaitaire bedrag van de deelname van elke dienstenverdeler aan de productie van audiovisuele werken bedraagt 3 miljoen euro per jaar. In afwijking daarvan kan de dienstenverdeler opteren voor een deelname voor een bedrag van 1,3 euro per abonnee van de desbetreffende dienstverdeler in het Nederlandse taalgebied. In deze regeling werd ook een rol voorzien voor de VRM, meer bepaald wat betreft de erkenning en de opvolging van de coproductieprojecten. Op drie jaar tijd werden er zes Vlaamse coproducties opgestart waaronder de reeks Callboys. Tegelijkertijd ging ongeveer 5,6 miljoen euro naar het VAF. |
1.2.1.3 Creatieve crew via beheersvennootschappen
Auteurs, uitvoerende kunstenaars en producenten kunnen auteursrechten over hun programma’s doen gelden. Dit wordt in België geregeld door boek XI in het Wetboek van economisch recht (hierna:WER).
Wanneer hun programma’s uitgezonden worden op televisie hebben auteurs en houders van naburige rechten enerzijds recht op uitzendrechten, een vergoeding die geregeld wordt tussen de rechtenhouder/beheersvennootschap en de omroep. Anderzijds zijn er de kabelrechten voor de verdeling van de programma’s over kabel of satelliet.
Auteurs moeten, zoals bepaald in artikel XI.224 §1 WER beroep doen op een beheersvennootschap om deze kabelrechten/vergoedingen te innen (verplicht collectief beheer).
Er zijn beheersvennootschappen voor verschillende categorieën van rechthebbenden. De vennootschappen die actief zijn in Vlaanderen rond audiovisuele producties staan opgesomd in Tabel 12: Beheersvennootschappen.
Beheers-vennootschap | Ondernemingsnummer | Omschrijving |
AGICOA | 426385274 | Vertegenwoordigt de Belgische en internationale producenten van audiovisuele werken |
BAVP | 456222078 | Vertegenwoordigt de producenten van audiovisuele werken |
deAuteurs | 837299149 | Beheert de auteursrechten verbonden aan de exploitatie van literaire werken, illustraties en strips, podiumkunsten en audiovisuele werken van Nederlandstalige auteurs |
IMAGIA | 456381634 | Vertegenwoordigt de producenten van muziek en videoclips |
JAM | 455162008 | Beheert de auteursrechten van de journalisten |
PlayRight/URADEX | 440736227 | Beheert de naburige rechten van uitvoerende kunstenaars |
Procibel | 455690558 | Vertegenwoordigt audiovisuele producenten voor het kopiëren voor eigen gebruik in België |
SABAM | 408860839 | Beheert de auteursrechten van auteurs, componisten en uitgevers |
SACD | 429747315 | Vertegenwoordigt auteurs binnen de categorieën televisie- en radiofictie, bioscoopfilm, theater, dans, scènemuziek en multimediafictie |
Scam | 429747315 | Vertegenwoordigt auteurs binnen de categorieën audiovisuele en radiodocumentaire, literatuur, geschriften, beelden, illustraties en foto’s, wetenschappelijk en pedagogisch werk, multimedia non-fictie |
SOFAM | 419415330 | Beheert de auteursrechten in de visuele kunsten |
Tabel 12: Beheersvennootschappen
27 Belgische beheersmaatschappijen hebben zich verenigd in de belangenvereniging Arthena. Hierboven lijsten we enkel de relevante beheersmaatschappijen voor dit rapport op.
De Belgische beheersmaatschappijen hebben doorheen de jaren een grote schuld aan de rechthebbenden opgebouwd. Eind 2013 bedroeg deze 524 miljoen euro.[24]
1.2.1.4 Facilitaire bedrijven
Productiehuizen of omroepen staan niet altijd zelf in voor alle stappen in het productieproces van een televisieprogramma. Zij doen vaak een beroep op facilitaire bedrijven die hen bijstaan in het ontwerpen, produceren en realiseren van televisieomroepprogramma’s.
Het gamma aan diensten die facilitaire bedrijven kunnen leveren aan productiehuizen is erg breed: pre-productie, opnames, montage en ondertiteling zijn enkele voorbeelden van de activiteiten van facilitaire bedrijven. Door de brede waaier aan mogelijke diensten en het feit dat voor het leveren ervan soms één persoon voldoende is, is er een enorm groot aantal facilitaire bedrijven.
De beroepsvereniging “Vlaamse Onafhankelijke Televisie Facilitaire Bedrijven” (VOTF) en het Sociaal Fonds voor de Audiovisuele Sector (Mediarte) stellen op hun sites ledenlijsten beschikbaar. Daarnaast zijn ook heel wat zelfstandigen actief voor het aanleveren van soortgelijke dienstverlening. Zij hebben zich gegroepeerd onder de benaming ZIDAS, een groepering binnen VOTF van freelancers zonder vast statuut.
Tabel 13: Televisie facilitaire bedrijven geeft een overzicht van de voornaamste facilitaire bedrijven bekend bij de VRM.Deze informatie is gebaseerd op de lijst met leden van de beroepsvereniging “Vlaamse Onafhankelijke Televisie Facilitaire Bedrijven” (VOTF) en een lijst die beschikbaar gesteld werd door het Sociaal Fonds voor de Audiovisuele Sector (Mediarte).
Ondernemingsnaam | Ondernemingsnummer | Ondernemingsnaam | Ondernemingsnummer |
1elevation bvba | 861560631 | K5 ebvba | 473165802 |
2frame bvba | 461207977 | Kadenza Media bvba | 475550616 |
Apstrakt bvba | 424104784 | Lites nv | 438811073 |
Aquacam bvba | 878477134 | Live Is Life bvba | 864869024 |
ArtQuakeCommunication ebvba | 478961650 | Lurni Technologies bvba | 458730222 |
Bal International ebvba | 480144060 | Medialife bvba | 886029276 |
Beast Animation bvba | 865749447 | Mojuice bvba | 876093409 |
Beeldspraak ebvba | 473504906 | Mood Media Belgium nv | 459799596 |
Broadcast Assistance TV & Video Productions bvba | 459993301 | Motomediateam (gewone commanditaire vennootschap) | 836195329 |
BTI Studios nv | 466037191 | Moxy bvba | 886517840 |
C-view bvba | 810329684 | New Impact nv | 435511984 |
Claerbout Studio bvba
| 863651673 | News & Communication Network bvba | 882240833 |
Colli-Bri bvba | 447586506 | NEP Belgium nv[25] | 436482083 |
Condor Post Production Digital Media ebvba[26] | 473403055 | Night & Day Productions nv | 440307051 |
Creative Conspiracy nv | 473522524 | Norvell Jefferson Productions bvba | 475066903 |
Cristal Clear Media Producties vzw | 465010278 | Novid nv | 459113866 |
DB Video Productions ebvba | 463556169 | Option Facilities nv | 449462168 |
Digital Media Content bvba | 897131026 | Pix it nv | 446969466 |
Digital Mediafacilities nv | 452458973 | Postorgamickitchen bvba | 808219440 |
Domain-an-Sainte bvba | 449392090 | PRG Projects nv[27] | 462106218 |
E.S. Broadcast Media ebvba | 439140675 | Raygun bvba | 879485340 |
Earth in Motion bvba | 818668518 | Redroot bvba | 894452935 |
Eurogrip ebvba | 459727738 | Ronsmans bvba | 400652362 |
Exit 399 nv | 455687192 | Schaduwen ebvba | 479647083 |
Experience ebvba | 461899944 | Sen Studio bvba | 472617355 |
Eye-Catcher cvba | 440315563 | Skript bvba | 434237524 |
Eye-Lite Flanders bvba | 521981348 | Sonicfilm nv | 879809794 |
Final Draft ebvba | 454024534 | Sonybel nv | 454085407 |
Filmmore Belgium bvba | 832628501 | Sorry Productions ebvba | 472889648 |
Grid bvba | 455623549 | Studio Bal Gehakt bvba | 475892490 |
Grikaros nv | 460830370 | Studio MM bvba | 465427477 |
Happy few ebvba | 465437573 | Teleportel Europe nv | 444980075 |
Headline N.F.P. bvba | 441840641 | The Subtitling Company bvba | 473022676 |
Homerun Records bvba | 897460430 | TV Connections bvba | 463029993 |
Hoax bvba | 476133903 | VideoCrew bvba | 832568222 |
Hoaxland bvba | 554858410 | Videohouse nv | 437799404 |
Hove Media bvba | 533874340 | Vidi-Square AV Solutions & Video Rental nv | 460452268 |
Immersive bvba | 810678884 | Viewblaster bvba | 891922918 |
Jan Verbeke Producties bvba | 831523392 | Warner Bros International Television Production Belgium bvba | 479332626 |
Mediaventures ebvba | 449890552 | Wim Robberechts & Co nv | 425666583 |
Milagro nv | 438037251 | XL Video bvba | 462185105 |
Tabel 13: Televisie facilitaire bedrijven
1.2.1.5 Reclameregie
Naast redactionele content kunnen de televisieomroepprogramma’s commerciële communicatie, zoals reclame, telewinkelen of product placement, bevatten. De manier waarop deze in de programmatie mag geïntegreerd worden, is aan regels onderhevig, zoals vastgelegd in artikels 47-101 van het Mediadecreet. Voor de openbare omroep VRT gelden specifieke regels.
Televisiezenders verzorgen hun reclameregie doorgaans intern. Toch zijn er enkele externe reclameregies op de markt aanwezig.
Aanbieder | Ondernemings nummer | Soort Regie | Televisieomroep |
Actua-TV bvba | 859875603 | Intern | Actua TV |
Bites Europe NV[28] | 466252967 | Intern | CAZ (non-spot[29] en creatieve formules) |
Life!TV Broadcasting Company nv[30] | 873859736 | Intern | Just |
Medialaan nv | 432306234 | Intern/extern | VTM, Q2 (vroeger 2BE), Vitaya, vtmKzoom, Kadet, Stievie (Stievie nv) |
Make Up Your Brand bvba (nevenvennootschap van Ment Media bvba) | 811546936 | Intern | MENTtv (regionale reclame en sectorgerichte reclame) |
Ntv nv | 459509388 | Intern | PlattelandsTV (non-spot) |
ORR bvba | 871034858 | Extern | AVS (regionale zender), Stories TV (Vlamex nv) |
Regionale TV Media nv | 448708637 | Extern | Regionale zenders |
SBS Sales Belgium nv | 456631755 | Intern/Extern
| VIER, VIJF, Studio 100 TV (Studio 100 TV nv), Njam! (Njam! nv), Play Sports (Telenet bvba) |
Skynet iMotion Activities nv | 875092626 | Intern | Proximus 11, Zoom |
Transfer nv | 841954753 | Extern | CAZ spotcampagnes (Bites Europe NV)[31], Kanaal Z (Belgian Business Television NV), Dobbit TV (Dobbit NV), LACHT (Bites Europe nv)[32], Evenaar (Via Plaza nv), Menttv (nationale reclame, Ment Media bvba), PlattelandsTV (spotcampagnes, Ntv nv) |
VAR nv | 441331984 | Extern | Eén, Canvas |
Tabel 14: Reclameregie televisie van de voornaamste Vlaamse televisieomroepen
Enkel de spelers die onder Vlaamse bevoegdheid vallen worden hierboven vermeld, maar het aanbod aan televisieomroepen waar de Vlaamse kijker toegang tot heeft is ruimer is en omvat ook buitenlandse zenders die zich richten op Vlaanderen (zie ook onder sectie 3.4.2 De wereld in Vlaanderen).
INFOFRAGMENT 5: NIEUWE EVOLUTIES OP TELEVISIE-ADVERTENTIEMARKT | ||||||||
Er beweegt heel wat op de televisiereclamemarkt. Proximus lanceerde eind 2015 op Proximus TV een proefproject voor gerichte advertenties. Voor een eerste test ging Proximus in zee met Dobbit TV en zijn reclameregie Transfer. De focus lag op het aanspreken van de lokale markt. Vanaf 1 september 2016 begon Proximus een nationale test met gepersonaliseerde reclame in samenwerking met VTM, RTBF en RTL. Proximus contacteerde hiervoor eind juli zijn klanten met de aankondiging dat de algemene voorwaarden veranderd werden: “… de advertenties op tv afgestemd kunnen worden op het profiel van de klant, gebaseerd op zijn klantengegevens en dan met name zijn administratieve gegevens, zijn gebruik van Proximus TV of andere Proximus-diensten […] Proximus kan de verzamelde gegevens anonimiseren en aggregeren voor interne en externe rapportering over kijkgedrag.” Klanten die niet willen deelnemen aan het project, kunnen dit aangeven via hun account. De tests beginnen in TV Replay, een dienst om uitgesteld te kijken. In de toekomst moet dit ook live kunnen werken en wil Proximus met alle zenders samenwerken. Ook Telenet begint midden november 2016 met een test voor gerichte reclame. Voorlopig zal die enkel te zien zijn op VIER en VIJF, maar Telenet voert gesprekken met meerdere zenders. In tegenstelling tot Proximus gaat het hier over lineaire televisie. Bij Proximus hebben klanten de optie om hun persoonlijke informatie al dan niet te delen. Telenet werkt met vier gradaties van hoe ver de gebruiker wil gaan in het delen van gebruiksgegevens.[33] Het is belangrijk om weten dat de verantwoordelijkheid voor de reclame, bij de omroepen blijft. Hieronder de workflow voor gepersonaliseerde reclame[34]
Een ander initiatief is Spott. Vanaf eind april 2016 kunnen kijkers van VRT en VTM gebruik maken van deze nieuwe app. Je kan ermee kopen wat je op tv ziet. Spott herkent op basis van het geluid naar welk programma je kijkt. Op je smartphone duiden rode bollen aan welke producten je kan kopen en hoeveel ze kosten. Vervolgens word je doorgestuurd naar een online shop waar je het product kan kopen. Het gaat om een testproject en is een samenwerking tussen ontwikkelaar Appiness, Medialaan, BBDO, VRT, Proximus en iMinds. Voorlopig kan je de app enkel gebruiken tijdens bepaalde programma’s. |
[20] Schrauwen, J., Demol, M., Van Andel, W. en Schramme, A. (2014), Onderzoeksrapport: creatieve industrieën in Vlaanderen – update. Flanders DC.
[21] Schrauwen, J., Demol, M., Van Andel, W. en Schramme, A. (2014), Onderzoeksrapport: creatieve industrieën in Vlaanderen – update. Flanders DC.
[22] Bert Smets Productions bvba produceerde Hopla voor Ketnet. Sinds 27 november 2009 werd het overgenomen door Lascaux nv. Dit bedrijf ging op 18 december 2015 in vereffening. Bert Smets Productions bvba blijft in deze lijst opgenomen omdat Hopla nog altijd uitgezonden wordt op Ketnet.
[23] Eyeworks werd overgenomen door het Amerikaanse Warner (WBIT België). Eyeworks België zal echter onder eigen naam een aantal programma’s blijven produceren.
[24] Antwoord op schriftelijke vraag nr. 6-791 van Jean-Jacques De Gucht (Open VLD) 8 januari 2016 aan de vice-eersteminister en minister van Werk, Economie en Consumenten, belast met Buitenlandse Handel.
[25] Outside Broadcast, het facilitair bedrijf dat onder meer heel wat Belgische sportwedstrijden, concerten en festivals op televisie brengt, veranderde van naam. Outside Broadcast nv werd vervangen door de internationale groepsnaam NEP Belgium nv.
[26] Sluiting wegens faillissement sinds 5 mei 2015
[27] Vroegere XL Holding bvba
[28] CAZ gaat vanaf 1 januari 2017 in regie bij Medialaan nv
[29] Non-spot advertising: sponsoring en product placement/ Spot advertising: reclamefilmpjes.
[30] Opening faillissement sinds 7 juni 2016
[31] CAZ gaat vanaf 1 januari 2017 in regie bij Medialaan nv
[32] LACHT werd in 2016 stopgezet.
[33] Ben Serrure, De Tijd, “Telenet begint met tv-reclame op maat”, 13 september 2016.
[34] Bewerking door de VRM van European audiovisual observatory (2016), Yearbook 2015 key trends, Television, cinema, video and on-demand audiovisual services – the pan-European picture, p. 37.