2.2. Het reglementair kader

2.2.1. Europese regelgeving

Het Mediadecreet werd gewijzigd bij decreet van 3 juni 2022.[1] Deze wijziging kaderde in de omzetting van de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn in Vlaanderen.[2] 

De nieuwe toegankelijkheidsbepalingen hebben betrekking op diensten en eindapparatuur die toegang verschaffen tot audiovisuele mediadiensten (bv. websites, settopboxen, elektronische programmagidsen, geconnecteerde televisiediensten en mobiele applicaties).

Deze omzetting betekent dat vanaf 28 juni 2025 nieuwe verplichtingen en toegankelijkheidsvoorschriften gelden voor (de aanbieders van) de betreffende diensten en eindapparatuur in Vlaanderen en de VRM in dit verband bijkomende taken krijgt.

Het wijzigingsdecreet van 3 juni 2022 bevat naast toegankelijkheidsbepalingen onder meer ook nog bepalingen met betrekking tot gratis productplaatsing (zo wordt verduidelijkt dat ‘goederen en diensten gratis ter beschikking stellen’ alleen als productplaatsing wordt gekwalificeerd als het gaat om ‘goederen of diensten van grote waarde’) en radio-omroeporganisaties.

De toegankelijkheid van de audiovisuele mediadiensten zelf voor personen met een handicap (bv. door gebarentaal of ondertiteling) was reeds geregeld in het Mediadecreet (na omzetting van de Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten en de vervanging van artikel 151 bij decreet van 19 maart 2021). Het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse Regering van 14 december 2012 dat een tijdspad en quota bevat voor het toegankelijk maken van televisieomroepprogramma’s en dat het verstrekken van subsidies regelt, zal echter vervangen worden door een nieuw uitvoeringsbesluit. De Vlaamse Regering gaf haar eerste principiële goedkeuring daarvoor op 14 oktober 2022. De Sectorraad Media van de SARC verleende advies op 10 november 2022[3] en de Vlaamse Adviesraad Handicap verleende advies op 18 november 2022[4].

De Raad van State formuleerde een advies op 16 januari 2023 [5]. Het besluit werd vervolgens definitief goedgekeurd op 27 januari 2023 [6].

Daarnaast zijn op Europees vlak in 2022 ook twee belangrijke verordeningen met betrekking tot de digitale sector en digitale diensten in werking getreden, die ook een grote impact zullen hebben op online platforms of videoplatformdiensten waarover mediadiensten worden aangeboden.

Het gaat in de eerste plaats om de Verordening Digitale Diensten (DSA)[7] die hoofdzakelijk betrekking heeft op (omgaan met) ‘illegale inhoud’ en vele zorgvuldigheidsverplichtingen voor aanbieders van tussenhandeldiensten bevat. De DSA verduidelijkt wanneer (zowel grote als kleinere) aanbieders van tussenhandeldiensten vrijgesteld zijn van aansprakelijkheid voor illegale inhoud, wanneer zij die moeten verwijderen en legt transparantie- en andere zorgvuldigheidsverplichtingen op die gradueel verstrengen naarmate de aanbieders groter zijn en meer betrokken zijn bij de inhoud op hun platform.

Naast de basisregels voor alle tussenhandeldiensten (bv. een contactpunt en desgevallend wettelijke vertegenwoordiger in de EU aanduiden), nemen de verplichtingen toe voor ‘hostingdiensten’ (bv. het opzetten van kennisgevings- en actiemechanismen (‘notice & take down’) voor gebruikers over illegale inhoud) en nog meer voor online platforms, (bv. ‘trusted/betrouwbare flaggers’ of bevoorrechte klagers toelaten, interne klachtenafhandelingssystemen ontwikkelen en transparantie schenken over reclame).

Ten slotte gelden nog bijkomende regels voor zeer grote online platforms (‘very large online platforms’ (VLOP’s)), en voor zeer grote online zoekmachines (‘very large online search engines’ (VLOSE’s)), die “een gemiddeld aantal maandelijks actieve afnemers van de dienst in de Unie bereiken dat gelijk is aan of groter is dan 45 miljoen”. Het gaat met name om het beoordelen van vier categorieën van ‘systeemrisico’s’ zoals de verspreiding van illegale inhoud, en maatregelen om die aan te pakken, externe audits/controles laten uitvoeren, transparantie geven over ‘aanbevelingssystemen’ die zij gebruiken om informatie te selecteren die verschijnt bij hun eindgebruikers, …).

Voor de zeer grote online platforms en de zeer grote online zoekmachines is de Europese Commissie (in hoofdzaak) de toezichthouder. Voor het toezicht op alle andere verplichtingen moeten de lidstaten een Digitale Diensten Coördinator (DDC) aanduiden (die binnen de lidstaat moet samenwerken met andere bevoegde autoriteiten of toezichthouders).   

De Verordening Digitale Markten (DMA)[8] is erop gericht om het algemene mededingingsrecht aan te vullen (dat in hoofdzaak ‘ex post’ optreedt) door ‘ex ante’ verschillende verplichtingen op te leggen aan zogenaamde ‘poortwachters’ die ‘kernplatformdiensten’ aanbieden. Dat zijn bedrijven die een bijzonder vooraanstaande rol spelen op de interne markt vanwege hun omvang en hun belang als toegangspoort voor zakelijke gebruikers om hun klanten te bereiken. De DMA heeft tot doel te voorkomen dat dergelijke poortwachters oneerlijke voorwaarden opleggen aan bedrijven en eindgebruikers. De Europese Commissie is de toezichthouder, maar kan hulp inroepen van nationale bevoegde autoriteiten (met name mededingingsautoriteiten).

De DMA en DSA zijn na hun publicatie respectievelijk op 1 november en op 16 november 2022 in werking getreden, maar zijn nog niet (volledig) van toepassing. Zij worden in verschillende fasen van toepassing in de loop van 2023 en 2024. Wat de DSA betreft is met name 17 februari 2024 een belangrijke datum, onder meer omdat de lidstaten uiterlijk tegen dan ook een DDC zullen moeten hebben aangeduid. 

De DSA en de DMA zijn Europese verordeningen en (worden) dus rechtstreeks van toepassing in de lidstaten, in principe zonder dat een omzetting in nationale regelgeving moet gebeuren (en het zelfs verboden is om de inhoudelijke bepalingen te reproduceren in nationaal recht). Niettemin moeten de lidstaten wel de nodige (uitvoerings)maatregelen nemen om de toepassing mogelijk te maken (bv. wat het toezicht en de handhaving betreft).

Het gegeven dat de DMA en de DSA op een horizontale wijze de hele digitale sector bestrijken en met name de DSA ook inhoudelijk een heel ruime waaier aan bepalingen bevat, leidt ertoe dat de vaststelling van de bevoegde normerende overheden, zeker in België, een complexe en moeilijke oefening is. Bovendien zullen ook alle betrokken toezichthoudende instanties of bevoegde autoriteiten binnen België moeten samenwerken (opnieuw voornamelijk wat de DSA betreft, met name gelet op de verplichting in de DSA tot samenwerking en aanduiding van een Belgische DDC die dit coördineert).

De DSA en de DMA raken als horizontale instrumenten onmiskenbaar ook aan de toegewezen Vlaamse bevoegdheid voor audiovisuele en auditieve mediadiensten, met name doordat zij expliciet ook van toepassing (zullen) zijn op videoplatformdiensten. Daaruit volgt dat de DSA (en in mindere mate de DMA) zeker ook een impact zullen hebben op de Vlaamse mediaregelgeving en zij ook de VRM, als sectorspecifieke mediaregulator, zullen aanbelangen.

De Europese Commissie heeft in 2022 ook nog nieuwe regelgeving (twee instrumenten) voorgesteld om de pluriformiteit en de onafhankelijkheid van de media in de EU te beschermen. Dit was eerder al aangekondigd door voorzitter Von der Leyen in haar ‘State of the Union 2021’-toespraak en kadert in het zogenaamde Actieplan voor de Europese Democratie van de Commissie dat steunt op drie pijlers: ‘vrije en eerlijke verkiezingen bevorderen’, ‘vrijheid en pluriformiteit van de media’ en ‘bestrijding van desinformatie’.[9]

Het gaat in de eerste plaats om een voorstel voor een ‘Verordening Mediavrijheid’ (of de ‘European Media Freedom Act’ - EMFA).[10] Samen met de aanname van dit EMFA-voorstel, het belangrijkste instrument, heeft de Europese Commissie ook een aanvullende Aanbeveling [11] voorgesteld, die niet bindend is, maar wel reeds is aangenomen en geen verdere goedkeuring meer vereist.

Het EMFA-voorstel bevat een hele reeks bepalingen die de pluriformiteit en de onafhankelijkheid van de media in de EU moeten beschermen en zo ook de werking van de Europese interne markt voor mediadiensten. Het EMFA-voorstel behandelt in dat opzicht zeer uiteenlopende onderwerpen, zoals: de bescherming van journalisten en hun bronnengeheim, onpartijdige nieuwsberichtgeving, financiering van publieke omroepen, de bescherming van de redactionele onafhankelijkheid, transparantie van media-eigendom, de beoordeling van mediafusies, door derde landen gecontroleerde media, overheidsreclame, publieksmeting en de bescherming van de media tegen zeer grote onlineplatforms (of VLOP’s). 

Bovendien wil de EMFA ook een Europese Raad voor Mediadiensten (‘European Board for Media Services’) oprichten, die een belangrijke rol zal spelen bij de toepassing van de EMFA (en de Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten - AVMD) en in de plaats zal komen van de bestaande samenwerking tussen de Europese mediaregulatoren in ERGA (dat bijgevolg zal worden opgeheven).

Het Europees Parlement en de Raad van de EU zullen in de loop van 2023 een standpunt of onderhandelingsmandaat innemen over het EMFA-voorstel en vervolgens onderhandelingen voeren volgens de gewone wetgevingsprocedure (met mogelijk finale onderhandelingen en goedkeuring onder het Belgisch voorzitterschap van de Raad begin 2024).

Een ander belangrijk initiatief in het kader van het Actieplan voor de Europese Democratie van de Europese Commissie is het voorstel voor een verordening betreffende transparantie en gerichte politieke reclame.[12]

Dit voorstel wil zorgen dat politieke reclame in de EU transparanter wordt, dat er minder gerichte reclame is voor politieke doeleinden en dat zowel het verstrekken van als het toezicht op grensoverschrijdende politieke reclamediensten eenvoudiger wordt. Dit moet de strijd helpen tegen desinformatie, manipulatie van de informatievoorziening en inmenging in verkiezingen en een open democratisch debat in de EU-lidstaten waarborgen.

De voorgestelde regels leggen verplichtingen vast voor betrokkenen in de reclamewaardeketen, zowel online als offline. Zo moet duidelijk zijn dat het om politieke reclame gaat, met informatie over de sponsors, financiering en eventuele links naar specifieke verkiezingen of referenda. Het gebruik van politieke targeting- en amplificatie­technieken wordt aan strikte voorwaarden gebonden en in sommige gevallen volledig verboden.

De Raad heeft op 13 december 2022 overeenstemming bereikt over zijn mandaat (algemene oriëntatie) voor onderhandelingen met het Europees Parlement over het voorstel.[13] Naar verwachting zullen de onderhandelingen over de nieuwe verordening in 2023 starten, zodra het Europees Parlement over zijn mandaat heeft gestemd.

De Europese Unie heeft in 2022 ook uitzonderlijke acties ondernomen, onder meer wat media betreft, tegen Rusland naar aanleiding van de invasie in Oekraïne op 24 februari 2022. De sterke uitbreiding van reeds bestaande ‘beperkende maatregelen naar aanleiding van de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren’ hadden ook betrekking op de media en hielden een verbod in om bepaalde Russische of door Rusland gecontroleerde omroepprogramma’s of content uit te zenden of dit uitzenden via gelijk wel middel mogelijk te maken.[14]

Een vernietigingsberoep van Russia Today France tegen het besluit en de verordening  in kwestie van 1 maart 2022 werd op 27 juli 2022 door het Gerecht van de EU afgewezen, nadat een verzoek tot schorsing als voorlopige maatregel eerder al werd afgewezen op 30 maart 2022.[15]

Deze beperkende maatregelen hadden in eerste instantie voornamelijk betrekking op Russia Today en Sputnik, maar werden bij opeenvolgende uitbreidingen van het sanctiepakket ook van toepassing op andere omroepprogramma’s. Zo voegde de Raad van de EU op 3 juni 2022 drie nieuwe mediakanalen (Rossiya RTR/RTR Planeta, Rossiya 24/Rusland 24 en TV Center International) toe aan de lijst van Russische media die in de EU verboden worden. Op 16 december 2022 werden daar ook nog NTV/NTV Mir, Rossiya 1, REN TV, Pervyi Kanal aan toegevoegd.

[1] Decreet van 3 juni 2022 tot wijziging van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, wat betreft de gedeeltelijke omzetting van richtlijn (EU) 2019/882 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten, en tot wijziging van het decreet van 12 februari 2021 houdende wijziging van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie met betrekking tot de landelijke en regionale radio-omroeporganisaties en de technische eindapparatuur voor FM-radio-ontvangst van radio-omroeporganisaties, BS 15 juli 2022.
[2] Richtlijn (EU) 2019/882 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten, Pb.L. 150 7 juni 2019, p. 70.
[3] Advies van de Sectorraad Media van 10 november 2022 bij het voorontwerp van besluit van de Vlaamse Regering over de vastlegging van een tijdspad en quota voor het toegankelijk maken van omroepprogramma's en over het verstrekken van subsidies ter uitvoering van artikel 151 van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, https://www.vlaanderen.be/sarc/sites/sarc/files/2022-11/20221110_ontwerpadvies_ub_toegankelijkheid.pdf.  
[4] Advies van de Vlaamse Adviesraad Handicap (NOOZO) van 18 november 2022, ‘Werken aan inclusieve media via toegankelijkheid - Aanbevelingen bij het ontwerp Besluit van de Vlaamse Regering over de vastlegging van een tijdspad en quota voor het toegankelijk maken van omroepprogramma’s, https://www.noozo.be/media/imahq12t/2022-7-werken-aan-inclusieve-media-via-toegankelijkheid.pdf.  
[5] Advies van de Raad van State, afdeling wetgeving van 16 januari 2023 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering 'over de vastlegging van een tijdspad en quota voor het toegankelijk maken van omroepprogramma's en over het verstrekken van subsidies ter uitvoering van artikel 151 van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie', nr. 72.741/3, https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/63CEA990...
[6] Besluit van de Vlaamse Regering van 27 januari 2023 over de vastlegging van een tijdspad en quota voor het toegankelijk make van omroepprogramma's en over het verstrekken van subsidies ter uitvoering van artikel 151 van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/63CEA99017E4B551F4BD0E89. 
[7] Verordening (EU) 2022/2065 van het Europees Parlement en de Raad van 19 oktober 2022 betreffende een eengemaakte markt voor digitale diensten en tot wijziging van Richtlijn 2000/31/EG (digitaledienstenverordening), Pb.L. 277 27 oktober 2022, p. 1.
[8] Verordening (EU) 2022/1925 van het Europees Parlement en de Raad van 14 september 2022 over betwistbare en eerlijke markten in de digitale sector, en tot wijziging van Richtlijnen (EU) 2019/1937 en (EU) 2020/1828 (digitalemarktenverordening), Pb.L. 265 12 oktober 2022, p. 1.
[9] Zie https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/new-push-european-democracy/european-democracy-action-plan_nl voor meer informatie over het Actieplan voor de Europese Democratie en de genomen en geplande maatregelen.   
[10] Voorstel van 16 september 2022 van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een gemeenschappelijk kader voor mediadiensten op de interne markt (“verordening mediavrijheid”) en tot wijziging van Richtlijn 2010/13/EU, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52022PC0457&from=EN.
[11] Aanbeveling (EU) 2022/1634 van de Commissie van 16 september 2022 inzake interne waarborgen voor redactionele onafhankelijkheid en transparantie over eigendom in de mediasector, Pb.L. 245 22 september 2022, p. 56.
[12] Voorstel van 25 november 2021 van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende transparantie en gerichte politieke reclame, https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12826-Politieke-reclame-verhoging-van-de-transparantie_nl.
[13] Zie https://www.consilium.europa.eu/media/60812/st16013-re01-en22.pdf.
[14] Verordening (EU) 2022/350 van de Raad van 1 maart 2022 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 833/2014 betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren, Pb.L. 65 2 maart 2022, p. 1.

Besluit (GBVB° 2022/351 van de Raad van 1 maart 2022 tot wijziging van Besluit 2014/512/GBVB betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren, Pb.L. 65 2 maart 2022, p. 5.
[15] Zie het persbericht https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2022-07/cp220132en.pdf

 

2.2.2. Vlaamse regelgeving

Het Mediadecreet werd in 2022 niet enkel gewijzigd ter omzetting van de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn, maar werd ook gewijzigd bij decreet van 4 februari 2022[16] met betrekking tot ‘deugdelijk bestuur bij VRT’.

Daarmee werd een meer doorgedreven toepassing van de principes van deugdelijk bestuur bij VRT gerealiseerd, waarbij onder andere de voorrang van het vennootschapsbelang en de discretieplicht van de bestuurders decretaal werden verankerd. Ook de aanwijzing van onafhankelijke bestuursleden kadert in deze principes en moet leiden tot een professionalisering en versterking van de raad van bestuur. De grotere betrokkenheid van de raad van bestuur bij de benoeming en het ontslag van de gedelegeerd bestuurder moet op haar beurt leiden tot een positieve wisselwerking en een optimale interactie tussen de raad en de gedelegeerd bestuurder. Het legt ten slotte aan de raad van bestuur de verplichting op om bij beslissingen over het strategisch karakter van een aangelegenheid rekening te houden met het reglement dat hij zelf opmaakt.

In uitvoering hiervan heeft de Vlaamse Regering op 17 juni 2022 beslist om vier nieuwe onafhankelijke leden van de raad van bestuur voor te dragen, naast de voordracht van acht politieke bestuurders. Ze keurt ook de wijziging van de statuten van VRT goed, om de statuten aan te passen aan de nieuwe bepalingen van het Mediadecreet en ze in overeenstemming te brengen met het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen en met de wet die een beroep op managementvennootschappen door overheidsbestuurders verbiedt.

De algemene vergadering van VRT van 21 juni 2022 heeft twaalf bestuurders benoemd. Hun mandaat ging in op 4 juli 2022 en loopt tot januari 2025.[17]

 

Het Mediadecreet werd verder ook gewijzigd bij decreet van 18 november 2022 met het oog op de ​herverdeling van de vrijgekomen FM-frequenties onder de huidige netwerkradio-omroeporganisaties.[18] Bij beslissing nr. 2021/016 van 22 maart 2021 had de VRM immers de erkenning voor het frequentiepakket netwerkradio-omroeporganisatie 2 – Nederlandstalig en Vlaams profiel, toegekend aan Vrije Brugse Radio Omroep bv, naderhand gewijzigd in BNL Radio bv, ingetrokken.[19] Naar aanleiding van deze VRM-beslissing was het frequentiepakket van netwerkradio-omroeporganisatie 2 dus vrijgekomen.

De Vlaamse Regering heeft ervoor gekozen om geen nieuwe erkenning toe te kennen voor de resterende duur van de initiële erkenningsperiode, maar om de vrijgekomen FM-frequenties te herverdelen onder de erkende netwerkradio-omroeporganisaties.

Het wijzigingsdecreet van 18 november 2022 maakt dit mogelijk (maar houdt nog geen concrete herverdeling van de frequenties van netwerkpakket 2 in), aangezien de Vlaamse Regering niet langer verplicht is om ten minste één netwerkradio-omroeporganisatie te erkennen waarvan het programma-aanbod is opgebouwd rond een Nederlandstalig en Vlaams profiel of muziekaanbod. Tevens wordt de vereiste dat een deel van het muziekaanbod moet bestaan uit Vlaamse muziekproducties, dat momenteel niet geldt voor de netwerkradio-omroeporganisaties met een generalistisch profiel of muziekaanbod, uitgebreid naar deze netwerkradio-omroeporganisaties (evenwel nog niet voor degene die nu reeds erkend zijn).[20]

De beoogde herverdeling doet geen afbreuk aan het bestaan van de categorie van  netwerkradio-omroeporganisatie met een Nederlandstalig en Vlaams profiel of muziekaanbod, waardoor in principe erkenning in de toekomst mogelijk blijft.

Om een concrete herverdeling van de vrijgekomen FM-frequenties mogelijk te maken, moeten er nog verschillende wijzigingen gebeuren aan besluiten van de Vlaamse Regering.

 

Wat verder het wettelijke kader van de Vlaamse mediasector betreft, werd er bij decreet van 11 februari 2022 voor gezorgd dat het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) voortaan ook audiocreaties kan ondersteunen.[21] Het audiovisuele landschap is immers sterk gewijzigd sinds de oprichting van het VAF in 1999. De nadruk lag toen louter op de ondersteuning van audiovisuele creaties zoals documentaires, films en televisiereeksen. Naast ‘games’, die intussen al kunnen worden ondersteund via het VAF/Gamefonds, zijn intussen audiocreaties, zoals podcasts, radiodocumentaires en audioverhalen, sinds enkele jaren een belangrijke artistieke sector geworden.

 

In 2022 werd ook het digitaal frequentieplan radio- en televisieomroepen gewijzigd bij besluit van 15 juli 2022 van de Vlaamse Regering.[22]

 

​Het besluit van de Vlaamse Regering van 12 oktober 2007 over de vaststelling van het digitaal frequentieplan voor aanbieders van radio- en televisieomroepnetwerken bevat de digitale frequentiekanalen die aan Vlaanderen werden toegekend. Als gevolg van Europese regelgeving, uitgewerkt in federale regelgeving, kan de Vlaamse Gemeenschap niet meer over de kanalen 49, 53 en 59 in de 700 MHz-band beschikken. Deze behoren immers tot de 700 MHz-band die in de loop van 2022 geveild zou worden door de federale overheid. De Vlaamse Regering besliste daarom, na een raadpleging georganiseerd door het Departement Cultuur, Jeugd en Media, en na advies van de SARC [23] en van de Raad van State [24], definitief deze frequentiekanalen uit haar besluit van 12 oktober 2007 te schrappen.

Bijgevolg heeft de VRM, bij beslissing nr. 2022/027 van 12 september 2022, de licentie voor het aanbieden van een televisieomroepnetwerk, toegekend aan nv Norkring België bij VRM-beslissing nr. 2009/051 van 22 juni 2009, ingetrokken voor wat betreft de frequentiekanalen 49, 53 en 59.[25]

 

In 2022 werd ook de erkenningsprocedure voor landelijke radio-omroeporganisaties afgesloten, die op 16 augustus 2021 was opgestart met de publicatie in het Belgisch Staatsblad van een oproep tot kandidaatstelling. Van vier kandidaat-landelijke radio-omroeporganisaties werd hun dossier ontvankelijk bevonden: Spring - STUDIO 100 NV, Nostalgie - VLAANDEREN EEN NV, Qmusic - DPG Media NV en Joe - DPG Media NV. Na de beoordeling van deze ontvankelijke dossiers, werden bij besluiten van 9 februari 2022 erkenningen voor landelijke radio-omroeporganisaties door de Vlaamse minister van Media uitgereikt aan de drie laatstgenoemde kandidaten.

Verder werd ook een erkenningsronde voor nog tien frequentiepakketten voor lokale radio-omroeporganisaties opgestart met de bekendmaking op 29 maart 2022 van de oproep tot kandidaatstelling in het Belgisch Staatsblad. De kandidaat-radio-omroeporganisaties konden tot en met 27 april 2022 een dossier indienen.

Op 15 juli 2022 wees de minister van Media de erkenning voor het frequentiepakket 11 (Antwerpen 98.0 FM) toe aan Minerva vzw. Na een onderzoek ten gronde van het dossier bleek dat de kandidatuur van Minerva vzw de hoogste score had gekregen.

Op 21 oktober 2022 wees de minister van Media vervolgens ook de erkenningen toe voor de overige negen frequentiepakketten. Daarvoor waren er in totaal negentien dossiers. Voor twee frequentiepakketten was er slechts één kandidaat, voor de andere frequentiepakketten waren er verschillende kandidaten. Daar werd een bijkomende toetsing gedaan aan de hand van aanvullende kwalificatiecriteria.

 

In 2022 werden ook verder maatregelen genomen om de Vlaamse mediasector te ondersteunen en laten herstellen na de COVID-19 pandemie. Eind 2020 al lanceerde de Vlaamse Regering meer algemeen het relanceplan: ‘Vlaamse Veerkracht’, een investeringsplan dat 4,3 miljard euro omvat en rust op 7 pijlers.[26]

Binnen dit plan ‘Vlaamse Veerkracht’ werd zo ook een relanceplan Media goedgekeurd, het digitaal transformatieprogramma voor de Vlaamse mediasector, waarvoor 35 miljoen euro werd uitgetrokken. Het plan omvat zes projectlijnen en focust onder meer op een beter gebruik van data, het delen van sterke media-infrastructuur, het connecteren met de mediagebruiker, projecten rond desinformatie en de transformatie van de regionale omroepen. Het grootste deel van het budget (21,5 miljoen) werd gereserveerd voor projecten die de sector zelf kan aanbrengen.[27]

De verschillende relanceprojecten voor de mediasector worden door het Departement Cultuur, Jeugd en Media uitgewerkt en ondersteund.[28] 

  • Op 21 maart 2022 werd de projectoproep Desinformatie gelanceerd.[29] Vijf samenwerkingsverbanden uit de brede mediasector kregen uiteindelijk subsidies om een project rond desinformatie uit te werken.[30] 
  • Op 4 mei 2022 werd in het kader van een cross mediaal multiplatform meetsysteem een consortium XMC (voor CrossMediaal Consortium) voorgesteld, bestaand uit tien partijen met zowel de grote als kleinere Vlaamse media. De Vlaamse Regering draagt 4 miljoen euro bij aan het project uit de relancemiddelen Vlaamse Veerkracht en de mediagroepen zelf investeren 1,7 miljoen euro. Het project werd aangemeld bij de Europese Commissie met de bedoeling om in 2023 van start te kunnen gaan.[31] 
  • Op 7 juni 2022 werd dan ook de projectoproep Digitale Transformatie uit het digitaal transformatieprogramma voor de Vlaamse mediasector gelanceerd. De Vlaamse Regering keurde het bijhorende reglement op 3 juni 2022 goed.[32] Uiteindelijk werd op basis daarvan 11,8 miljoen euro subsidies toegekend aan achttien samenwerkingsverbanden die ontwikkelingsprojecten voor innovatie en digitalisering van de Vlaamse mediasector opzetten.[33] 
  • De Vlaamse Regering kende op 2 december 2022 ook 996.000 euro toe aan het consortium ​VRT, MediaNet Vlaanderen en Thomas More voor het actieplan Seeds and Growth for Media. Hierin bundelen ze hun krachten om enerzijds via ecoysteemversterkende activiteiten en anderzijds via een incubatorprogramma een duidelijk groeipad voor jonge en doorstartende mediabedrijven en start-ups/scale-ups te organiseren. Het project is een onderdeel van het relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ en duurt 3,5 jaar.[34] 
  • Ook herverdeelde de Vlaamse Regering op 2 december 2022 2 miljoen euro vanuit de relanceprovisie naar de begroting van VRT voor het realiseren van opleidingen in het kader van het project 'VRTRN 2030: Een slagkrachtige, wendbare en efficiënte VRT in het nieuwe medialandschap'. 

De Vlaamse Regering heeft op 18 februari 2022 ook een nieuwe subsidieovereenkomst 2022-2025 goedgekeurd tussen de Vlaamse Gemeenschap en imec vzw rond Mediawijs, het Vlaams Kenniscentrum Mediawijsheid. De subsidieovereenkomst verlengt de werking van Mediawijs voor vier jaar, met als doel alle Vlaamse burgers over de nodige kennis, vaardigheden en attitudes te doen beschikken om zich digitaal en mediawijs te bewegen in de sterk gemediatiseerde en gedigitaliseerde samenleving, met bijzondere aandacht voor kwetsbare doelgroepen.

Op 18 februari 2022 keurde de Vlaamse Regering ook een samenwerkingsovereenkomst 2022-2025 goed tussen de Vlaamse Gemeenschap en Journalismfund.eu over het Fonds Pascal Decroos. Via deze samenwerkingsovereenkomst wordt de werking van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek vastgelegd voor de volgende vier jaar. Daarnaast gaat er ook bijzondere aandacht naar de stimulering van Vlaams-Nederlandse onderzoeksjournalistiek.

Er werd ook een nieuw Kenniscentrum Mediaonderzoek opgericht. Opdat het op 1 januari 2023 van start zou kunnen gaan, keurde de Vlaamse Regering op 9 december 2022 de beheersovereenkomst (2023-2026) en de nodige financiering goed. Eén van de belangrijkste taken zal onderzoek en dataverzameling zijn in functie van het mediabeleid. Op basis van een evaluatie van het Kenniscentrum Cultuur- en mediaparticipatie, werd beslist om specifiek voor het beleidsveld media een nieuw initiatief in de steigers te zetten. Daarbij werd ook rekening gehouden met het advies dat de SARC op eigen initiatief had uitgebracht.[35] De oproep, met procedure en inhoudelijke opdrachtomschrijving werd eerder goedgekeurd door de Vlaamse regering op 24 juni 2022.[36]

Op 23 december 2022 gaf de Vlaamse Regering ook nog haar eerste principiële goedkeuring aan een ontwerp van besluit dat een procedure voor publieke raadpleging uit het Mediadecreet uitwerkt en vastlegt in een formele rechtsregel.[37] Het besluit bepaalt dat het Departement Cultuur, Jeugd en Media de raadplegingsprocedures organiseert en dat die raadpleging wordt bekendgemaakt via het Belgisch Staatsblad en via een nieuwsbericht op de website van het Departement Cultuur, Jeugd en Media. De duur van de raadpleging bedraagt minimaal vier weken, waarbij de datum van de start van de raadpleging en de einddatum van de raadpleging en andere relevante informatie worden vermeld.

 

Artikel 133 uit het Mediadecreet bepaalt dat wijzigingen aan het FM-frequentieplan, aan de erkenningen en aan de voorwaarden en procedures met betrekking tot het verwerven of verlengen van frequentiegebruiksrechten, moeten voorafgegaan worden door een raadplegingsprocedure die wordt georganiseerd op de wijze en door de bevoegde dienst die de Vlaamse Regering aanwijst. Artikel 201 van het Mediadecreet bepaalt dat wijzigingen in de duur van de licenties voor het aanbieden van etheromroepnetwerken, in de voorwaarden waaronder die kunnen worden verkregen, in de modaliteiten en de procedure voor het aanvragen, het wijzigen, het schorsen of het intrekken ervan, en in het digitale frequentieplan, moeten worden voorafgegaan worden door een raadplegingsprocedure die wordt georganiseerd op de wijze en door de bevoegde dienst die de Vlaamse Regering aanwijst.
De Vlaamse Toezichtcommissie voor de verwerking van persoonsgegevens heeft een advies uitgebracht op 17 januari 2023 en op 19 januari 2023 heeft de SARC een advies uitgebracht over het ontwerpbesluit.[38] Ook het advies van de Raad van State wordt ingewonnen.

 

Wat meer specifiek de werking van de VRM zelf betreft, heeft de Vlaamse Regering op 23 december 2022 Amber Vermeiren aangeduid als lid van de raad van bestuur van de VRM. Ze vervangt Karen Van Alsenoy die op 19 augustus 2022 overleden is.

[16] Decreet van 4 februari 2022 tot wijziging van artikel 10, 12, 13 en 14 van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, BS 21 februari 2022.
[17] Zie https://www.vrt.be/nl/over-de-vrt/organisatie/raad-van-bestuur/raad-van-bestuur-en-mandaten/.
[18] Decreet van 18 november 2022 tot wijziging van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, wat betreft de radio-omroeporganisaties, BS 1 december 2022.
[19] Zie https://www.vlaamseregulatormedia.be/nl/beslissingen/2021/intrekking-erkenning-bnl-radio.
[20] Zie Advies van de Sectorraad Media van 5 mei 2022 bij het voorontwerp van decreet tot wijziging van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, wat betreft de radio-omroeporganisaties, https://www.vlaanderen.be/sarc/sites/sarc/files/2022-05/20220505_advies_herverdeling_frequenties.pdf en Advies van de Raad van State, afdeling wetgeving van 14 juli 2022 over een voorontwerp van decreet van de Vlaamse Gemeenschap ‘tot wijziging van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, wat betreft de radio-omroeporganisaties’, nr. 71.672/3, http://www.raadvst-consetat.be/dbx/adviezen/71672.pdf#search=televisie.
[21] Decreet van 11 februari 2022 tot wijziging van het decreet van 13 april 1999 houdende machtiging van de Vlaamse regering om toe te treden tot en om mee te werken aan de oprichting van de vereniging zonder winstgevend doel Vlaams Audiovisueel Fonds, wat de opdracht van het Vlaams Audiovisueel Fonds betreft, BS 11 maart 2022.
[22] Besluit van de Vlaamse Regering van 15 juli 2022 tot wijziging van de frequenties vervat in de bijlage bij het besluit van de Vlaamse Regering van 12 oktober 2007 houdende de vaststelling van het digitaal frequentieplan voor aanbieders van radio- en televisieomroepnetwerken, BS 20 juli 2022.
[23] Advies van de Sectorraad Media van 23 mei 2022 bij het voorontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de frequenties vervat in de bijlage bij het besluit van de Vlaamse Regering van 12 oktober 2007 houdende de vaststelling van het digitaal frequentieplan voor aanbieders van radio- en televisieomroepnetwerken, https://www.vlaanderen.be/sarc/sites/sarc/files/2022-05/20220523_advies_frequentieplan.pdf.
[24] Advies van de Raad van State, afdeling wetgeving van 8 juli 2022 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering ‘tot wijziging van de frequenties vervat in de bijlage bij het besluit van de Vlaamse Regering van 12 oktober 2007 houdende de vaststelling van het digitaal frequentieplan voor aanbieders van radio- en televisieomroepnetwerken’, nr. 71.662/3, http://www.raadvst-consetat.be/dbx/adviezen/71662.pdf#search=televisie.
[25] Zie https://www.vlaamseregulatormedia.be/nl/beslissingen/2022/licentie-voor-het-aanbieden-van-een-televisieomroepnetwerk-nv-norkring-belgie.
[26]  Zie https://www.vlaanderen.be/publicaties/relanceplan-vlaamse-regering-vlaamse-veerkracht.
[27] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/nieuws/35-miljoen-voor-relanceplan-mediasector.
[28] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/relanceplan-vlaamse-veerkracht/relanceprojecten-voor-de-mediasector.
[29] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/nieuws/projectoproep-desinformatie
[30] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/nieuws/ruim-3-miljoen-euro-voor-strijd-tegen-desinformatie
[31] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/nieuws/vlaamse-mediasector-bundelt-krachten-voor-nieuw-crossmediaal-meetsysteem
[32] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/nieuws/vlaamse-regering-wil-mediasector-technologisch-weerbaarder-maken-projectsubsidies
[33] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/nieuws/bijna-12-miljoen-euro-voor-digitalisering-vlaamse-mediasector.
[34] Zie https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/nieuws/seeds-and-growth-media-helpt-startende-mediabedrijven-internationaal-door-te-breken
[35] Advies van de Sectorraad Media van 30 maart 2022 bij een toekomstig Vlaams centrum voor mediaonderzoek, https://www.vlaanderen.be/sarc/sites/sarc/files/2022-04/20220330_advies_media_onderzoek.pdf.
[36] Zie de nota aan de Vlaamse Regering over de oproep https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/62B57D8B4ABF604F15C226E7 en het opdrachtdocument https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/62B42A1B4ABF604F15C225C1.
[37] Zie de nota aan de Vlaamse Regering https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/63A2F142DBF1CAE81102259B en het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot uitwerking van de raadplegingsprocedure, vermeld in artikel 133, §2, eerste lid, en 201, §1, derde lid van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/63A1A034DBF1CAE8110222A3.
[38] Advies wetgeving VTC nr. 2023/010 van 17 januari 2023, https://overheid.vlaanderen.be/sites/default/files/media/VTC/VTC_A_W_202....
Advies van de Sectorraad Media van 19 januari 2023 bij het voorontwerp van Besluit van de Vlaamse Regering tot uitwerking van de raadplegingsprocedure, vermeld in artikel 133, §2, eerste lid, en artikel 201, §1, derde lid van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie, https://www.vlaanderen.be/sarc/sites/sarc/files/2023-01/20230119_advies_....