Archief Thesisprijs 2015
Michelle Rommelaere (Universiteit Gent) wint Thesisprijs 2015 met eindwerk over mediafusies in Vlaanderen.
De Vlaamse Regulator voor de Media reikt vandaag zijn jaarlijkse Thesisprijs uit. Eindlaureaat is Michelle Rommelaere (Universiteit Gent) met haar masterproef 'Mediafusies in Vlaanderen: een empirisch onderzoek naar de aard van het politiek en publiek debat'.
Bavo Strobbe (Vrije Universiteit Brussel - 'Framing van de asielzoeker in de Belgische audiovisuele media in 2013: vergelijkend onderzoek tussen VRT, VTM, RTBF en RTL-TVI) en Tine Kellens (KU Leuven - 'Internationale nieuwsconsumptie bij Vlaamse jongvolwassenen') eindigen respectievelijk als tweede en derde.
Michelle Rommelaere: "Er bestaat een kloof tussen de aandachtspunten van de mededingingsautoriteiten enerzijds en de bezorgdheden binnen politieke en publieke dicussies anderzijds"
De goedkeuring van mediafusies (de zogenaamde ‘media mergers’) gebeurt aan de hand van algemene mededingingsregels. Een steeds terugkerend discussiepunt in maatschappelijke en academische debatten omtrent mediafusies is de relatie tussen media als economische entiteit (met een bepaalde ruilwaarde), en media als socio-culturele en politieke entiteiten met een zekere gebruikswaarde. Critici stellen dat mededingingsautoriteiten zich enkel richten op economische aspecten, waardoor mededingingsregels op zich niet zouden volstaan om ook de democratische waarden van media te vrijwaren.
In de masterproef gaat de studente na in welke mate er een discrepantie bestaat tussen de bekommernissen van de mededingingsautoriteiten en de verwachtingen uit het politieke en publieke debat, dit specifiek toegepast op de mediafusies van Corelio en Concentra in Mediahuis en het mede-eigenaarschap van Telenet in De Vijver Media.
Uit het gevoerde onderzoek blijkt dat er een kloof bestaat tussen de aandachtspunten van de mededingingsautoriteiten enerzijds en de bezorgdheden binnen politieke en publieke discussies anderzijds. In tegenstelling tot de mededingingsautoriteiten, hanteren politici vooral een combinatie van economische, politieke en socio-culturele perspectieven. Politici blijken zich vooral zorgen te maken over de implicaties van mediafusies op vlak van diversiteit, cultuur of pluralisme, maar verbinden hier echter weinig tot geen wetgevende of andere beleidsacties aan. De economische welvaartsperspectieven worden in het politieke debat voornamelijk aangewend om de oorzaken van mergers te omschrijven. Dat is ook zo in het publieke debat waarin fusies als quasi-onvermijdelijk worden gepositioneerd. Het economisch perspectief neemt dan ook de bovenhand in publieke discussies. Toch vinden we ook in het publieke debat socio-culturele en politieke claims terug. Die gaan dan voornamelijk over de gevolgen op het vlak van organisatie (o.a. ontslagen en bezorgdheden over redactionele onafhankelijkheid) en producten en diensten (o.a. diversiteit van content en productkwaliteit).
Er is dus een – omwille van de specifieke bevoegdheid van mededingingsautoriteiten te verwachten – verschil tussen het juridische debat enerzijds en het politieke en publieke debat anderzijds. Het empirisch onderzoek legt een wezenlijk en belangrijk spanningsveld bloot tussen de mogelijkheid om economische en socio-politieke doelstellingen af te dwingen in media- en competitiebeleid.
Bavo Strobbe: “De framing van de asielzoeker is bij de VRT afwijkend t.o.v. de framing bij VTM, RTBF en RTL-TVI. Deze laatste drie delen een meer gelijklopende framing m.b.t. de asielzoeker”
De centrale onderzoeksvraag in dit onderzoek is de mate waarin de televisiejournaals op VRT, VTM, RTBF en RTL-TVI verschillen inzake de framing van de asielzoeker in 2013.
Bij VRT wordt een afwijkende framing van de asielzoeker vastgesteld t.o.v. de framing bij VTM, RTBF en RTL-TVI. Deze laatste drie delen een meer gelijklopende framing. In de journaalitems van VTM, RTBF en RTL werd het ‘slachtoffer-frame’ (‘onschuldig slachtoffer’) 3 keer zo vaak vastgesteld als het ‘indringer-frame’ (‘vreemdelingen zijn indringers’). Bij VRT was dit zelfs 4,5 keer zoveel.
Als deelvraag bij het onderzoek werd nagegaan in welke mate er bij zenders verschillen zijn in het aan bod komen van framesponsors/politieke actoren. Zo lieten de publieke zenders de ngo’s, die het opnemen voor asielzoekers en vluchtelingen, het vaaks aan bod komen. Maggie De Block kreeg als staatssecretaris voor Asiel en Migratie dan weer vaker een platform bij de commerciële zenders. De Block kwam als staatssecretaris minder aan bod in de Franstalige journaals, dit ondanks het feit dat ze bevoegd was voor de volledige Belgische staat. De Nederlandstalige kijkers kregen ook 63 journaalitems over asielzoekers meer aangeboden dan de Franstalige kijkers, vooral omwille van de VRT die ongeveer 80% meer journaalitems heeft uitgezonden dan de drie andere zenders afzonderlijk.
Tot slot werd ook de frameverschuiving onderzocht voor en na de Lampedusa-ramp van 2013. Na vier weken werd een herneming van het patroon zoals voor de ramp opgemerkt, dit zowel voor het slachtoffer-frame als voor het indringer-frame. In de periode van 90 dagen na de ramp werd een toename van het slachtoffer-frame vastgesteld bij VRT, RTBF en RTL, maar niet bij VTM.
Tine Kellens: “95% van de Vlaamse jongvolwassenen (18-25j) maakt minstens wekelijks gebruik van sociale netwerksites voor het volgen van internationaal nieuws”
Tine Kellens deed een onderzoek naar de internationale nieuwsconsumptie van 303 Vlaamse jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar. Een frappante bevinding uit het onderzoek is de populariteit van sociale netwerksites als internationale nieuwsbron. Jongvolwassenen duiden sociale netwerksites het vaakst aan als favoriete medium voor de consumptie van internationaal nieuws. 95% van de jongvolwassenen consumeert minstens wekelijks internationaal nieuws via de sociale netwerksites. “Het gevaar hierbij is dat de nieuwsconsumptie via die sociale media vaak zeer oppervlakkig blijft”, zo besluit Tine Kellens.
Uit het onderzoek komt naar boven dat internationaal entertainment het populairste thema’s is onder jongvolwassenen, gevolgd door internationale cultuur. Zwaardere thema’s zoals internationale politiek en internationale economie scoren beduidend lager.
Naast sociale netwerksites scoren ook online nieuwssites met een traditioneel platform goed, 89% maakt hier minstens wekelijks gebruik van. Mobiele platformen zijn eveneens populair (80,7%) en worden ook meermaals per dag gebruikt. “Toch mag er niet geconcludeerd worden dat alle online media populairder worden dan de traditionele. Televisie blijft een belangrijke informatievoorziener, met 85% van de jongvolwassenen die hier minstens wekelijks naar kijken.”
Tot slot werd er ook gekeken naar de motivaties voor internationale nieuwsconsumptie. Er werd onderzocht of jongeren dit voornamelijk doen vanuit een drang naar informatie, een drang naar entertainment, uit verveling of om te ontsnappen aan de dagdagelijks sleur. De informatiemotivatie bleek de belangrijkste motivatie te zijn.
Ingediende werken
In aanloop naar de uitreiking publiceren we de eindwerken die de VRM heeft ontvangen maar die niet tot de laureaten behoren. De eindwerken worden in willekeurige volgorde gepubliceerd.
Marie-Christine Omey - Are you a news junkie? Een exploratief onderzoek naar serendipitous mobiele nieuwsconsumptie in Vlaanderen
De mobiele wereld kent de voorbije decennia een exponentiële groei. Ook de nieuwswereld gaat niet voorbij aan de trend naar meer mobiliteit. De populariteit van mobiele nieuwsconsumptie neemt snel toe. In Vlaanderen verklaren 24,3% van de smartphonegebruikers en 23,3% van de tabletgebruikers dat ze dagelijks het nieuws volgen op hun mobiel toestel. In dit onderzoek ligt de focus op het serendipitous of toevallig consumeren van nieuwscontent.
Lees de samenvatting (pdf)
Lees de masterproef (pdf)
Loes Van Wambeke - Netflix komt naar België, een comparatieve analyse van de argumentatie over OTT-spelers en hun impact op de Vlaamse en Waalse stakeholders
In deze masterproef wordt de komst van Netflix in België onderzocht. Vooreerst wordt de OTT-distributie in kaart gebracht. Nadien worden de implicatie voor het lokale ecosysteem onderzocht. Tot slot worden de dominantie assumpties over OTT-spelers in kaart gebracht. In het empirisch onderdeel wordt onderzocht wat de houding is van de verschillende Belgische stakeholders tegenover Netflix. Er wordt daarbij een vergelijkende casestudie gedaan tussen Vlaanderen Wallonië aan de hand van de analyse van persartikels.
Lees de samenvatting (pdf)
Lees de masterproef (pdf)
Paulien Van Der Jeugt - Quota voor Vlaamse, Nederlandstalige muziek op de radio: Waarom wel, waarom niet of hoe anders?
De masterproef van Paulien Van Der Jeugt is het resultaat van een onderzoek rond de Nederlandstalige quota die in 2008 in de beheersovereenkomst zijn geschreven. In het eerste deel wordt een literatuuronderzoek uitgevoerd. Het empirisch onderzoek kadert in een breder beleidsanalytisch onderzoek op basis van een documentenanalyse en een argumentenanalyse. De masterproef heeft als doel de verschillende motivaties voor de invoer van de muziekquota in kaart te brengen, en op die manier aanbevelingen te doen voor verder beleid hieromtrent. Het blijkt dat de meningen van de stakeholders verdeeld zijn, wat aantoont dat de discussie nog niet is gaan liggen. De belangrijkste motivatie van de voorstanders is de economische stimulans die de overheid moet geven. Tegenstanders menen dan weer dat er niet positief gediscrimineerd moet worden op vlak van taal.
Lees de samenvatting (pdf)
Lees de masterproef (pdf)
Simone Krouwer - Percepties en reacties van lezers ten opzichte van branded content in online nieuwsmedia: omarmen, of omzeilen?
Het aantal 'branded content' artikelen op online nieuwswebsites is de afgelopen tijd drastisch gestegen. Branded content artikelen zijn nieuwsartikelen die geschreven zijn door bedrijven, die de krant hiervoor betalen. Het is met andere woorden een vorm van 'verborgen' reclame. Voor haar masterproef onderzocht Simone Krouwer hoe lezers branded content beoordelen en of deze vorm van reclame hun gedrag ten aanzien van een merk kan beïnvloeden.